نشریه قرآنی سراج منیر

نشریه قرآنی سراج منیر گامی است ناچیز در مسیر نورانی و بی انتهای قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام

نشریه قرآنی سراج منیر

نشریه قرآنی سراج منیر گامی است ناچیز در مسیر نورانی و بی انتهای قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام

نشریه قرآنی سراج منیر

باسمه تعالی
سعی حقیر در این وبلاگ این است که در حد توان آشنایی بیشتری نسبت به ارزشمندترین یادگاران پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) یعنی قرآن کریم و اهل بیت (علیهم السلام) پیدا کنیم و در مسیر بندگی و تقرب به خدای متعال به دامان آن دو ثقل الاهی تمسک جوییم که راهیابی به حقیقت بندگی جز از طریق آن دو ، میسر نمی گردد.(واحد قرآن و عترت علیهم السلام مدرسه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف)

طبقه بندی موضوعی
آخرین نظرات
  • ۱۵ آبان ۰۱، ۱۵:۲۲ - شاگرد بنّا
    احسنت
نویسندگان

۱۱ مطلب با موضوع «سراج منیر شماره 5:تدبر» ثبت شده است

۲۷
فروردين

بسم الله الرحمان الرحیم


همانقدر که به تدبر تفکر و تعقل و اندیشه در مفاهیم بلند آیات الهی در قرآن کریم تاکید شده به ابعاد دیگر قرآن کریم همچون استماع وگوش دادن ، قرائت ، ایمان آوردن و عمل کردن به آیت الهی قرآن بسیار تاکید شده و این وضوع خود تایید مجدد همه بعدی بودن دین زیبای اسلام محمدی است و این به این معناست که دین اسلام کاملترین دین است و به همه نیازهای مادی و معنوی بشر توجه کامل دارد.

یکی از جنبه های اعجازآمیز قرآن این است که هر کس با هر ظرفیت روحی و معرفتی و هر سطحی از اطلاعات و معلومات می تواند از زلال جاری و سفره گسترده قرآن بهره مند گردد به عنوان نمونه یک شخص بی سواد که امکانات یادگیری هم نداشته می تواند با نگاه کردن و یا گوش دادن به آیات قرآن کریم از ثواب عظیم قرائت و انس با قرآن بهره مند گردد.[1]

  • ابراهیم سامانی
۱۹
فروردين

بسم الله الرحمان الرحیم

همانطور که در بحث تدبر در لغت گذشت ، تدبّر به معناى اندیشیدن در عاقبت کارها، عواقب امور و نتایج عملکردها است و نتیجه‏اش کشف حقائق و مسائلى است که با عمل به آنها به هدف نهایی - که همان بندگی بهتر رسیدن به مراحل کمال انسانیت و در نتیجه کسب رضایت خدای متعال است- نزدیک تر می شویم . به عبارت دیگر، «تدبّر» به معناى اندیشه عمیق در وراى ظاهر گفتارها، نوشته‏ها و اعمال انسان، براى روشن شدن مقصود واقعى و ظاهر شدن باطن امور مى‏باشد.

ورمز موفقیت انسانها در زندگی به رفتارهای درستِ مبتنی بر عاقبت اندشیِ بیشتر بستگی دارد ، که این عاقبت اندیشی درست و مورد تایید شرع مقدس با تدبر و تفکر در آیات نورانی قرآن بدست می آید.

بقیه در ادامه مطلب

  • ابراهیم سامانی
۱۸
اسفند

                                             بسم الله الرحمان الرحیم

امام خمینی (ره)

* تدبر در قرآن، انسان را به مقامات بالاتر و والاتر هدایت می‌کند.

* کسی که تفکر و تدبر در معانی قرآن کرد، در قلب آن اثر کند و کم کم به مقام متقین رسد و اگر توفیق الهی شامل حالش شود، از آن مقام نیز بگذرد و هر یک از اعضاء و جوارح و قوای آن، آیه‏ای از آیات الهیه شود و شاید جزوات و جذبات خطابات الهیه او را از خود بیخود کند و حقیقت (اقرا و اصعد) را در همین عالم دریابد تا آن که کلام را بی‏واسطه از متکلمش بشنود و آنچه در وهم من و تو ناید آن شود.

* انگیزة نزول این کتاب مقدس و انگیزة بعثت نبی اکرم برای این است که این کتاب در دسترس همه قرار بگیرد و همه از او به اندازة سعة وجودی و فکری خودشان استفاده کنند.

* این کتاب و این سفرة گسترده در شرق و غرب و از زمان وحی تا قیامت کتابی است که تمام بشر عامی، فیلسوف، عارف، فقیه، همه از او استفاده می‌کنند.

* وظیفه سالک الی الله آن است که خود را به قرآن شریف عرضه دارد . چنانچه میزان در تشخیص صحت و عدم صحت و اعتبار و لا اعتبار(عدم اعتبار) حدیث آن است که آن را به کتاب خدا عرضه دارند و آنچه مخالف آن باشد باطل و زخرف شمارند ،  میزان در استقامت و اعوجاج و شقاوت و سعادت ، آن است که در (عرضه به) میزانِ کتاب الله درست و مستقیم درآید ؛ و چنانچه خلق رسول الله قرآن است خلق خود را با قرآنباید متوافق کند تا با خلق ولی کامل نیز مطابق گردد ؛ و خُلقی که مخالف کتاب الله است زخرف و باطل است : و همچنین جمیع معارف و احوالِ قلوب و اعمالِ باطن و ظاهر خود را باید با کتاب خدا تطبیق کند و عرضه دارد تا به حقیقت قرآن متحقق گردد و قرآن صورت باطنی او گردد .

 * ما همه می خواهیم تابع قرآن کریم  و اسلام عزیز باشیم و قرآن کریم و اسلام عزیز همه چیز ما را اداره می کند.

* قرآن یک سفره ای است که خدا پهن کرده برای همه بشر، یک سفره پهنی است که هر کس به اندازه اشتهایش از آن می تواند استفاده کند اگر مریض نباشد که بی اشتها شود.

* قرآن یک سفره ای است که انداخته شده است برای همه طبقات ; یعنی یک زبانی دارد که هم زبان عامه است و هم زبان فلاسفه و هم زبان عرفانی اصطلاحی است و هم زبان اهل معرفت به حسب واقع است .

* کسی که خود را عادت داد به قرائت آیات و اسمای الهیه از کتاب تکوین و تدوین الهی کم کم قلب او صورت ذکری و آیه ای به خود گیرد و باطن ذات محقق به ذکر الله و اسم الله و آیة الله شود .

* و معلوم است کسی که تفکر و تدبر در معانی قرآن کرد در قلب آن اثر کند و کم کم به مقام متقین رسد و اگر توفیق الهی شامل حالش شود از آن مقام نیز بگذرد و هریک از اعضا و جوارح و قوای آن، آیه ای از آیات الهیه شود و شاید جذوات و جذبات و خطابات الهی او را از خود بی خود کند و حقیقت «اقرا واصعد» را در همین عالم دریابد تا آن که کلام را بی واسطه از متکلمش بشنود و آنچه در وهم تو و من ناید آن شود.

* امام خمینی از شیفتگان قرآن کریم است که سالیان متمادی معتکف آستان این بارقه الهی بوده و با تهذیب و خروج از قفس تنگ و تاریک نفس با آن انس داشت و از خوشه های این اثر جاویدان فراوان برچید و از چشمه باصفایش بهره ها برد . آن بزرگوار در فضیلت تلاوت قرآن در کتاب «اربعین حدیث » روایاتی مستند را آورده و تاکید نموده است که یکی از وصایای رسول اکرم (ص) وصیت به تلاوت قرآن است و از روایاتی که در این باره وارد شده چنین استنباط می کند که ضمن خواندن قرآن در آیات آن تدبر شود و در معانی آن تفکر خوب است و به این موضوع اشاره می کند که در روایات متعدد تمثل قرآن به صورت نیکوئی و شفاعت نمودن آن از اهل خود و قرائت کنندگان وارد است .


اختصاصی سراج منیر

  • ابراهیم سامانی
۰۶
اسفند

بسم الله الرحمن الرحیم

در اینجا گزیده ای از بیانات نورانی امام خامنه ای را در باره تدبر در قرآن یاد آوری می کنیم :
اگر ما معتقدیم- که معتقدیم- عمل به قرآن، اساس و محور احیاء قرآن است و مسئله به تلاوت و خواندن و این‏ها ختم نمى‏شود- که به آن اعتقاد داریم؛ معتقدیم باید به قرآن عمل کنیم، باید جامعه‏مان را قرآنى کنیم، باید فکرمان را قرآنى کنیم، باید عملمان را قرآنى کنیم، باید قرآن را باور کنیم؛ قرآن را باور کنیم و وعده‏ى قرآن را وعده‏ى صدق و حق بدانیم، همین‏طور که خود قرآن مى‏فرماید: «و تمّت کلمة ربّک صدقاً و عدلًا لا مبدّل لکلماته»؛ همچنانى که باید تعاملمان با شخص خودمان، با افراد خانواده‏مان، با افراد محیط کارمان، با افراد اجتماعمان، با مسلمین کشورهاى دیگر، با قدرتها، با ملتها و همه‏ى این‏ها باید با نَفَس و روح قرآنى تنظیم بشود؛ این‏ها همه‏اش درست است و به آن اعتقاد داریم؛ احیاء قرآن، عمل به قرآن و گرامیداشت قرآن این است؛ این‏ها درست- اما این‏ها معنایش این نیست که ما تلاوت قرآن را دست کم بگیریم. من مى‏خواهم به شما «قرآنى‏ها- که اهل تلاوت، اهل تجوید و اهل لحن و آهنگ و صوت و خواندن قرآنید- این را تأکید کنم، گاهى شنیده مى‏شود که بعضى مى‏گویند آقا به قرآن باید عمل کرد؛ خوب، این حرف درستى است؛ اما مقصودشان این است که تلاوت قرآن و آرایه‏هاى قرآنى را دست کم بگیرند! من با این مخالفم. تلاوت قرآن هم جزوِ یک مجموعه و منظومه‏اى است که این‏ها همه به هم متصل است؛ این هم بایستى مورد توجه قرار بگیرد و گرامى داشته شود. هم باید تلاوت بکنید و هم باید معانى قرآن را بفهمید؛ اگر معناى قرآن را فهمیدید، مى‏توانید بهتر تلاوت کنید. الآن قراء حالا را با قراء بیست سال قبلمان مقایسه کنیم، که این حرکت قرآنى در کشور ما تازه و آرام آرام شروع شده بود؛ بعضیها خوب هم مى‏خواندند، صداها خوب بود و شیوه‏هاى قراء معروف را هم یاد گرفته بودند و مى‏خواندند؛ اما دلنشین نبود؛ چرا؟ چون از معانى و مفاهیم آیات هیچ سر در نمى‏آوردند؛ این معلوم بود. اما امروز آن‏طور نیست؛ امروز جوانهاى ما این آیاتى را که مى‏خوانند، خودِ کیفیتِ خواندنشان، حکایت از این مى‏کند که این‏ها معناى آیه را مى‏فهمند و به مفهوم آیه توجه دارند.

بیانات زیبای رهبری را در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید

  • ابراهیم سامانی
۰۴
اسفند

بسم الله الرّحمن الرّحیم‏

از برادران عزیزى که امسال هم مثل سالهاى قبل، دل و محفل ما را به ذکر آیات الهى و تلاوت کلام الهى منوّر کردند، خیلى تشکر مى‏کنیم. هم از قاریان محترم و مجریان برنامه‏هاى گوناگون در این جلسه تشکر مى‏کنیم و هم از اداره‏کنندگان این جلسه و کسانى که زحمت این کار را سالهاى متمادى است که بر دوش گرفته‏اند و ما را محظوظ مى‏کنند.

امسال برنامه‏ى ما از سالهاى قبل هم بهتر بود؛ پیشرفت قراء جوان ما در تلاوت، محسوس است. الحمد للّه، پى‏درپى این نسلهاى قرآنى یکى پس از دیگرى مى‏آیند، استعدادهاى خوب، دلهاى پر از شوق و نفسهاى گرم، در خدمت قرآن و تلاوت آن قرار مى ‏گیرند. این، بخشى از قضیه است؛ اما ...

بیانات زیبای رهبری را در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید

  • ابراهیم سامانی
۰۹
بهمن
بسم الله الرحمان الرحیم

قبل از بیان روایات تذکر یک نکته ضروری بنظر می رسد و آن اینکه روایات معصومین علیهم السلام نیاز به تقیید، و تخصیص و تأویل و جمع دارد.
و این ، از خود احادیث استفاده می‌شود که به یکی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
امام علی ( علیه السّلام ) فرمود: «احادیثی که در دسترس مردم قرار دارد هم حق است هم باطل ٬ هم راست و هم دروغ، هم ناسخ دارد هم منسوخ، هم عام هم خاص، هم محکم و هم متشابه و هم احادیثی که به درستی ضبط گردیده و هم احادیثی که با ظن و گمان روایت شده است. ۱
و این مطلب را برای این عرض کردم که در بر خورد با روایات باید جوانب مختلف سخن مانند : سند روایت ، میزان اعتبار منبع حدیث ، تقابل نداشتن آن با اصول قرآنی و ... را سنجید واز استفاده ابزاری از یک قسمت مورد نظر روایت پرهیز کرد ، چرا که دیدن صدر و ذیل یعنی ابتدا و انتهای حدیث در فهم دقیق آن کمک فراوانی می کند.
اکنون به بیان احادیث تدبر خواهیم پرداخت :

در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید

  • ابراهیم سامانی
۰۶
بهمن

بسم الله الرحمان الرحیم

مقدمه ۱ :
متاسفانه اشکالی که بسیاری با آن دست به گریبانیم این است که گاه از غیر طریق روایات و آیات به مطلبی اعتقاد و اطمینان پیدا می کنیم سپس برای پیش فرض ذهنی مان دنبال موید ویا دلیل از آیه و روایت می گردیم و با این دید سراغ آیه و روایت رفته و آن را بر طبق اعتقاد خود تفسیر می کنیم در صورتی که از این کار به شدت نهی شده است.
« قال رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و سلّم:«مَن‏ فَسَّرَ القرآنَ‏ بِرأیه فَلیَتَبَوَّء مَقعَدُه مَنَ النّارِ، » تفسیر الصافی ، ج 1، ص 35 (کسی که قرآن را به رأی و نظر خود تفسیر کند، جایگاهش آتش جهنم است)
عیّاشی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ نقل می‌کند که فرمودند: « مَنْ‏ فَسَّرَ الْقُرْآنَ‏ بِرَأْیِهِ فَأَصَابَ لَمْ یُؤْجَرْ وَ إِنْ أَخْطَأَ کَانَ إِثْمُهُ عَلَیْهِ.» (بحارالانوار ج۸۹ص۱۱۰) کسی که قرآن را به رأی و نظر خویش تفسیر کند، اگر درست و مطابقِ با واقع باشد، اجر و پاداشی برایش نیست و اگر خطا رود، گناه این کار به عهده خود اوست.
در بررسی آیات و روایات در این موضوع نیز از این دست اشتباهات فراوان رخ داده و گاه از طرف افراد و موسساتی بوده که خود متولی امر تدبر در قرآن هستند .
به لطف خدا در ادامه به گونه ای بحث خواهیم کرد که این اشکالات خود به خود بر طرف گردد.

در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید

  • ابراهیم سامانی
۰۲
بهمن

بسم الله الرحمان الرحیم

بررسی لغت تدبر:

کلمه تدبر از ریشه (د ب ر) و به معنای اندیشه کردن و تفکر کردن در کار و عاقبت آن آمده.

 طبق نظر لغت شناسان ماده « د ب ر » در لغت به معنی« پشت » و « دنباله یا پایان هر چیز » ا است . تاج العروس ؛ ج‏۶؛ ص۳۸۳

و تَدَبَّرَ الأَمْرَ: یعنی در عاقبت کار اندیشه کرد. أساس البلاغة ؛ ص۱۸۲

از نظر صرفی این کلمه مصدر باب تَفَعُّل است (مانند تشکُّر تذکُّر و... ) .

در مجمع البحرین آمده که تَدَبَّرَ الأَمْرَ: تَفَکَّرَ فیهِ :  یعنی در کار اندیشه کرد (در آن کار از فکرش استفاده کرد).

وتفکُّر یعنی این که عقل و قلب در باره دلایل یک امر بررسی کند. مجمع البحرین ؛ ج‏۳؛ ص۲۹۹

برخی دیگر از معاجم لغوی آورده اند که دَبَّرَ الأَمْرَ و تَدَبَّرَه‏ : نَظَر فى عاقِبَتِه ؛ یعنی درعاقبت کار و نتیجه آن اندیشه و دقت کرد. فرهنگ ابجدی ؛ متن ؛ ص ۲۱۸

تدبر در قرآن کریم به معنای دریافت تدبیر و معانی شگفت موجود در کلام خدا و فهم روشمند و هماهنگ ظاهر قرآن کریم است ُ که در نکته بعد بیشتر در باره آن با هم صحبت می کنیم.

اختصاصی سراج منیر


  • ابراهیم سامانی
۰۲
بهمن

بسم الله الرحمان الرحیم

دلیل عقلی بر اهمیت تدبر در قرآن :

تصور این که خدای متعال ، قرآن را کتاب زندگی انسان برای همه افراد و در هر زمانی قرار داده و همچنین ابزار فهم درست آن که همان عقل باشد را هم در اختیار بشر گذاشته و علاوه بر این بهترین و آگاهترین بندگانش که همان چهارده نور مقدس (علیهم اسلام) باشند را برای تبیین هر چه بهتر آن قرار داده باشد ولی توصیه و شفارش موکد به فهم و به کارگیری آن نکرده با شد به هیچ وجه عقلانی نیست ، پس بسیار واضح و روشن است که عقل حکم می کند که برای دست یابی به راه درست و سعادت و عاقبت به خیری که هدف هر انسان آزاد اندیشی است باید در کاملترین دستورالعمل و قانون اساسی زندگانی فردی و اجتماعی بشر که از طرف خالق برایش فرستاده شده اندیشه و تدبر کند و سیر صعودی به سمت خدای متعال داشته باشد.


  • ابراهیم سامانی
۳۰
دی

«أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً »(نساء/82)
آیا درباره قرآن نمى‏اندیشند؟! اگر از سوى غیر خدا بود، اختلاف فراوانى در آن مى‏یافتند.
بدون شک ضرورت و اهمیت اندشه ، تفکر ، تعقل و تدبر درآیات نورانی قرآن کریم آنقدر واضح و بدیهی است که نیاز به اثبات ندارد ، ولی به عللی مانند روشن تر شدن مطلب ، پاسخ به برخی سوالات و شبهات ، سنگینی مباحث مطرح شده در ابن باب ، پیرایش موضوع از شاخ و برگ های اضافی و فهم راحت تر مسئله ، بهتر دیدیم تا بحث اندیشه و تدبر در قرآن رامورد باز بینی مجدد قرار دهیم .

در ادامه مطلب مطالعه بفرمایید

  • ابراهیم سامانی
۳۰
دی

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

ان شاء الله از امروز موضوع تَدَبُّر را به مرور مطرح می کنم و از این جهت که با رویکرد جدیدی - نسبت به مطالبی که تا به حال در این باره گفته شده - این بحث پیگیری خواهد شد. در خواست حقیر از دوستان عزیزم این است که مباحث را دنبال کرده و با نظرات سازنده خود به پر بار تر شدن آن کمک کنید.

قطعا در این راه به دعای خیر شما نیاز دارم که خدای مهربانم به لطف دعای شما به این گفتگو برکت دهد.

«فَحُکْمُهُ إِلَى اللَّهِ ذلِکُمُ اللَّهُ رَبِّی عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ أُنیب»(شوری/10)

داوریش با خداست ، چنین خدایى پروردگار من است، بر او توکّل کرده‏ام و به سوى او بازمى‏گردم.

  • ابراهیم سامانی