تدبر در لغت

بسم الله الرحمان الرحیم

بررسی لغت تدبر:

کلمه تدبر از ریشه (د ب ر) و به معنای اندیشه کردن و تفکر کردن در کار و عاقبت آن آمده.

 طبق نظر لغت شناسان ماده « د ب ر » در لغت به معنی« پشت » و « دنباله یا پایان هر چیز » ا است . تاج العروس ؛ ج‏۶؛ ص۳۸۳

و تَدَبَّرَ الأَمْرَ: یعنی در عاقبت کار اندیشه کرد. أساس البلاغة ؛ ص۱۸۲

از نظر صرفی این کلمه مصدر باب تَفَعُّل است (مانند تشکُّر تذکُّر و... ) .

در مجمع البحرین آمده که تَدَبَّرَ الأَمْرَ: تَفَکَّرَ فیهِ :  یعنی در کار اندیشه کرد (در آن کار از فکرش استفاده کرد).

وتفکُّر یعنی این که عقل و قلب در باره دلایل یک امر بررسی کند. مجمع البحرین ؛ ج‏۳؛ ص۲۹۹

برخی دیگر از معاجم لغوی آورده اند که دَبَّرَ الأَمْرَ و تَدَبَّرَه‏ : نَظَر فى عاقِبَتِه ؛ یعنی درعاقبت کار و نتیجه آن اندیشه و دقت کرد. فرهنگ ابجدی ؛ متن ؛ ص ۲۱۸

تدبر در قرآن کریم به معنای دریافت تدبیر و معانی شگفت موجود در کلام خدا و فهم روشمند و هماهنگ ظاهر قرآن کریم است ُ که در نکته بعد بیشتر در باره آن با هم صحبت می کنیم.

اختصاصی سراج منیر