از اسلام نامی و از قرآن نشانی

مردى یهودى که نامش نَعثَل بود بر پیغمبر صلّى اللَّه علیه و اله وارد شد، و عرض کرد: اى محمّد مطالبى است که مدتهاست در سینه من می رود و می آید و آرام نمی گیرد که مى‏ خواهم آنها را از شما بپرسم اگر جواب گفتى به دستت اسلام می آورم. فرمود: اى‏ ابا عُمارَه‏ بپرس؛ عرض کرد: اى محمّد خدا را برایم وصف کن. 

فرمود: آفریدگار توصیف نشود مگر به آن توصیفی که ،خودش با آنها خود را وصف کرده، 

چگونه وصف شود آفریدگارى که حواس از درک او  ، خیالها از رسیدن (به کنه ذات) او، ذهن از تعریف و تصورش و دیدگان از احاطه به او عاجزند . منزّه است از بیان، در عین نزدیکى دور، و در عین دورى نزدیک است .چگونگی هر چیز از اوست، و نتوان گفت چگونه است، پدید آورنده مکانها است، و نتوان گفت در کجاست، کیفیت و مکان در باره او منقطع است، او همچنان که خودش بیان فرموده یکتا و صَمَد است، و کسى را نرسد که او را وصف کند، نه زاییده و نه زاییده شده و کسى همتایش نیست.

(یهودى) گفت: اى محمد راست گفتى، پس در باره این سخنت که گفتی او یکتاست و شبیه ندارد برایم توضیح بده ، آیا خدا یکتا نیست چنانچه انسان یکتا است، و یکتایى ‏اش شباهت به یکتایى انسان ندارد؟ 

فرمود: خداوند ، در معنی یگانه و یکتاست، ولى انسان در معنا دو تا است مرکّب از جسم و عَرَض (مکان ، زمان و...) و روح و بدن است، و شباهت فقط در معناى لفظ یکتایى است.(یکتایی انسان واقعی نیست بلکه نوع انسان مانند ندارد ولی واقعیت در هر فرد از انسان این است که مرکب از روح وجسم است.حتی در واقع جنس انسان دارای افراد متعدد است ولی خدا نوع و جنس ندارد که افراد متعدد داشته باشد.)

گفت: اى محمد راست گفتى اکنون مرا خبر ده که وصىّ تو کیست؟ زیرا هیچ پیغمبرى نیست مگر اینکه براى او وصیّى است، و پیغمبر ما موسى بن عمران به یوشع بن نون وصیّت کرد، 

فرمود: آرى وصىّ و خلیفه بعد از من على بن ابى طالب و پس از او دو سبطم حسن و حسین و پس از ایشان نُه تن از امامان نیکوکار از صُلب حسین بیایند.

 عرض کرد: اى محمّد نامشان را برایم بیان فرما. 

فرمود: آرى چون حسین برود فرزندش على، و چون على بگذرد فرزندش محمد، و چون محمد برود فرزندش جعفر، و چون جعفر بگذرد فرزندش موسى، و چون موسى بگذرد فرزندش على، و چون على برود فرزندش محمّد، و چون محمّد بگذرد فرزندش على، و چون على برود فرزندش حسن، و بعد از حسن حجّة بن الحسن، ایشانند دوازده امام به تعداد نقیبان (نمایندگان حضرت موسی در 12 قبیله بنى اسرائیل).

عرض کرد: جاى ایشان در کجاى بهشت است؟

 فرمود: همراه من و در درجه من هستند. 

عرض کرد: «اشهد ان لا اله الا اللَّه وحده لا شریک له» گواهى دهم که پروردگارى جز خداى یگانه نیست؛ و گواهى دهم که محمد بنده و فرستاده اوست، و گواهى دهم که ایشانند اوصیاى پس از تو، و این مطلب را در کتابهاى گذشته دیده‏ ام، و در آنچه موسى بن عمران علیه السّلام به ما سفارش فرموده چنین است که چون آخر الزّمان شود پیغمبرى که نامش احمد است بیاید، و او خاتم پیغمبران است و پس از او پیغمبرى نیست. از صلب او به شماره سبطهاى بنى اسرائیل امامانى نیکوکار بیرون آیند، 

فرمود: اى ابا عماره سبطهاى بنى اسرائیل را مى ‏شناسى؟ 

عرض کرد: آرى، اى‏ رسول خدا ایشان دوازده نفر بودند. 

فرمود: در آنها لاوى بن ارخیا بود؟

 عرض کرد: اى رسول خدا او را مى‏ شناسم و او کسى بود که از بنى اسرائیل پنهان شد، سپس برگشت و شریعتش را پس از کهنگى آشکار کرد، و با قرسطیاى پادشاه جنگ کرد تا کشته شد.

فرمود: هر چه در بنى اسرائیل بوده در امّت من نیز بدون کم و زیاد خواهد شد، و دوازدهمین فرزندم پنهان شود که دیگر دیده نشود، و روزگارى بر امتم بیاید که از اسلام جز نامش، و از قرآن جز نشانه ‏اش باقى نماند؛ در آن هنگام خداوند اجازه خروجش دهد، پس (ظاهر شود) و اسلام را آشکار و دین را تجدید کند، سپس فرمود: خوشا به حال کسى که ایشان را دوست بدارد، و خوشا به حال آن که به ایشان پناه ببرد، و واى به حال کسى که ایشان را دشمن دارد، پس نعثل از جا جست و جلوى روى رسول خدا صلّى اللَّه علیه و اله ایستاده اشعارى (که ترجمه‏ اش این است) انشاء کرد:

1- درود خداى بزرگ بر تو باد اى بهترین مردمان! 

2- تویى پیغمبر برگزیده و هاشمى مفتخر.

3- به وسیله تو پروردگار ما را راهنمایى فرمود و در آنچه خدا امر فرموده دستاویز و امیدمان تو هستی.

4- و در باره امامان دوازده‏گانه که نام بردى.

5- خداوند (امامت را) به ایشان عطا فرموده و از تیرگى پاکیزه‏شان فرمود.

6- هر که ایشان را دوست بدارد، تحقیقا رستگار شده و هر که با (آن) ستارگان نورانى دشمنى کرد، خسارت و زیان برد.

7- آخرینشان تشنگان (علم و دانش و اصلاح عالم) را سیراب کند و او امام منتظر (مهدى) است.

8- براى عترت برگزیده‏ات و پیروانشان است که به هر چه خواهند مرا دستور دهند.

9- هر که از شما روگرداند خداوند در قیامت آتش دوزخ را به او بچشاند. 

***

شاهدی از قرآن کریم برای کلام  نعثل که گفت من این را در کتابهای گذشتگان دیده ام

الأنعام : 20 - البقرة : 146 «الَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَریقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ»

 

اهل کتاب، پیامبر اسلام را [بر اساس اوصافش که در تورات و انجیل خوانده‏اند] مى‏ شناسند، به گونه‏اى که پسران خود را مى ‏شناسند؛ و مسلماً گروهى از آنان حق را در حالى که مى‏دانند، پنهان مى ‏دارند.

 متن روایت

نص، کفایة الأثر أَبُو الْمُفَضَّلِ الشَّیْبَانِیُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُطَوَّقٍ‏ عَنِ الْمُغِیرَةِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُهَلَّبِ عَنْ عَبْدِ الْغَفَّارِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ حُمَیْدٍ عَنْ أَبِی هَاشِمٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَدِمَ یَهُودِیٌّ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یُقَالُ لَهُ نَعْثَلٌ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ أَشْیَاءَ تَلَجْلَجُ فِی صَدْرِی مُنْذُ حِینٍ فَإِنْ أَنْتَ أَجَبْتَنِی عَنْهَا أَسْلَمْتُ عَلَى یَدِکَ قَالَ (صلی الله علیه و آله) سَلْ یَا أَبَا عُمَارَةَ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ صِفْ لِی رَبَّکَ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ الْخَالِقَ لَا یُوصَفُ إِلَّا بِمَا وَصَفَ بِهِ نَفْسَهُ وَ کَیْفَ یُوصَفُ الْخَالِقُ الَّذِی تَعْجِزُ الْحَوَاسُّ أَنْ تُدْرِکَهُ وَ الْأَوْهَامُ أَنْ تَنَالَهُ وَ الْخَطَرَاتُ أَنْ تَحُدَّهُ وَ الْأَبْصَارُ الْإِحَاطَةَ بِهِ‏ جَلَّ عَمَّا یَصِفُهُ الْوَاصِفُونَ نَأَى فِی قُرْبِهِ وَ قَرُبَ فِی نَأْیِهِ‏ کَیَّفَ الْکَیْفَ فَلَا یُقَالُ لَهُ کَیْفَ وَ أَیَّنَ الْأَیْنَ فَلَا یُقَالُ لَهُ أَیْنَ هُوَ مُنْقَطِعُ الْکَیْفُوفِیَّةِ وَ الْأَیْنُونِیَّةِ فَهُوَ الْأَحَدُ الصَّمَدُ کَمَا وَصَفَ نَفْسَهُ وَ الْوَاصِفُونَ لَا یَبْلُغُونَ نَعْتَهُ- لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِکَ إِنَّهُ وَاحِدٌ لَا شَبِیهَ لَهُ أَ لَیْسَ اللَّهُ وَاحِداً وَ الْإِنْسَانُ وَاحِداً فَوَحْدَانِیَّتُهُ أَشْبَهَتْ وَحْدَانِیَّةَ الْإِنْسَانِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) اللَّهُ وَاحِدٌ وَاحِدِیُّ الْمَعْنَى وَ الْإِنْسَانُ وَاحِدٌ ثَنَوِیُّ الْمَعْنَى جِسْمٌ وَ عَرَضٌ وَ بَدَنٌ وَ رُوحٌ وَ إِنَّمَا التَّشْبِیهُ فِی الْمَعَانِی لَا غَیْرُ-

قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ وَصِیِّکَ مَنْ هُوَ فَمَا مِنْ نَبِیٍّ إِلَّا وَ لَهُ وَصِیٌّ وَ إِنَّ نَبِیَّنَا مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ أَوْصَى إِلَى یُوشَعَ بْنِ نُونٍ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) نَعَمْ إِنَّ وَصِیِّی وَ الْخَلِیفَةَ مِنْ بَعْدِی عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ بَعْدَهُ سِبْطَایَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ تَتْلُوهُ‏ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ قَالَ یَا مُحَمَّدُ فَسَمِّهِمْ لِی قَالَ نَعَمْ إِذَا مَضَى الْحُسَیْنُ فَابْنُهُ عَلِیٌّ فَإِذَا مَضَى عَلِیٌّ فَابْنُهُ مُحَمَّدٌ فَإِذَا مَضَى مُحَمَّدٌ فَابْنُهُ جَعْفَرٌ فَإِذَا مَضَى جَعْفَرٌ فَابْنُهُ مُوسَى فَإِذَا مَضَى مُوسَى فَابْنُهُ عَلِیٌّ فَإِذَا مَضَى عَلِیٌّ فَابْنُهُ مُحَمَّدٌ فَإِذَا مَضَى مُحَمَّدٌ فَابْنُهُ عَلِیٌّ فَإِذَا مَضَى عَلِیٌّ فَابْنُهُ الْحَسَنُ فَإِذَا مَضَى الْحَسَنُ فَبَعْدَهُ ابْنُهُ الْحُجَّةُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ فَهَذِهِ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً عَلَى عَدَدِ نُقَبَاءِ بَنِی إِسْرَائِیلَ قَالَ فَأَیْنَ مَکَانُهُمْ فِی الْجَنَّةِ قَالَ (صلی الله علیه و آله) مَعِی فِی دَرَجَتِی قَالَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّهُمُ الْأَوْصِیَاءُ بَعْدَکَ وَ لَقَدْ وَجَدْتُ هَذَا فِی الْکُتُبِ الْمُقَدَّمَةِ وَ فِیمَا عَهِدَ إِلَیْنَا مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع أَنَّهُ إِذَا کَانَ آخِرُ الزَّمَانِ یَخْرُجُ نَبِیٌّ یُقَالُ لَهُ- أَحْمَدُ خَاتَمُ الْأَنْبِیَاءِ لَا نَبِیَّ بَعْدَهُ یَخْرُجُ مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ عَدَدَ الْأَسْبَاطِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) یَا أَبَا عُمَارَةَ أَ تَعْرِفُ الْأَسْبَاطَ قَالَ نَعَمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُمْ کَانُوا اثْنَیْ عَشَرَ قَالَ فَإِنَّ فِیهِمْ لَاوَى بْنَ أرحیا قَالَ أَعْرِفُهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ هُوَ الَّذِی غَابَ عَنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ سِنِینَ ثُمَّ عَادَ فَأَظْهَ(صلی الله علیه و آله) بَعْدَ انْدِرَاسِهَا وَ قَاتَلَ مَعَ قرسطیا الْمَلِکِ‏ حَتَّى قَتَلَهُ وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله) کَائِنٌ فِی أُمَّتِی مَا کَانَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَ الْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ وَ إِنَّ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِی یَغِیبُ حَتَّى لَا یُرَى وَ یَأْتِی عَلَى أُمَّتِی زَمَنٌ لَا یَبْقَى‏ مِنَ‏ الْإِسْلَامِ‏ إِلَّا اسْمُهُ وَ لَا مِنَ الْقُرْآنِ إِلَّا رَسْمُهُ فَحِینَئِذٍ یَأْذَنُ اللَّهُ لَهُ بِالْخُرُوجِ‏ فَیُظْهِرُ الْإِسْلَامَ وَ یُجَدِّدُ الدِّینَ ثُمَّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) طُوبَى لِمَنْ أَحَبَّهُمْ وَ طُوبَى لِمَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ وَ الْوَیْلُ لِمُبْغِضِیهِمْ فَانْتَفَضَ‏ نَعْثَلٌ وَ قَامَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَنْشَأَ یَقُولُ-

صَلَّى الْعَلِیُّ ذُو الْعَلَا-                          عَلَیْکَ یَا خَیْرَ الْبَشَرِ-

أَنْتَ النَّبِیُّ الْمُصْطَفَى-                           وَ الْهَاشِمِیُّ الْمُفْتَخَرُ-

بِکَ اهْتَدَیْنَا رُشْدَنَا-                            وَ فِیکَ نَرْجُو مَا أَمَرَ-

وَ مَعْشَرٍ سَمَّیْتَهُمْ-                          أَئِمَّةً اثْنَیْ عَشَرَ-

حَبَاهُمُ رَبُّ الْعُلَى‏                                ثُمَّ صَفَاهُمْ مِنْ کَدَرٍ-

قَدْ فَازَ مَنْ وَالاهُمُ-                               وَ خَابَ مَنْ عَفَا الْأَثَرَ-

آخِرُهُمْ یَشْفِی الظَّمَأَ-                           وَ هُوَ الْإِمَامُ الْمُنْتَظَرُ-

عِتْرَتُکَ الْأَخْیَارُ لِی-                            وَ التَّابِعُونَ مَا أَمَرَ-

مَنْ کَانَ عَنْکُمْ مُعْرِضاً-                            فَسَوْفَ یَصْلَى بِسَقَرَ

 منبع:

بحار الانوار ج/36 ص/285

کفایة الأثر فی النص على الأئمة الإثنی عشر ؛ ص15