۱. ارائه طرح جامع حفظ و مرور با استفاده از روش علمی لایتنر
۲. جلوگیری از تکرارهای اضافی در حفظ و مرور
۳. آمورش کامل حفظ قرآن (بدون نیاز به استاد)
۴. رفع کامل اشتباهات در هنگام حفظ و مرور
۵. تسلط بر ابتدا و انتهای آیات و صفحات
۶. تقویت حافظه تصویری
۷. بانک سؤالات حفظ
۸. آزمون های تستی طبقه بندی شده
۹. ترتیل کل قرآن همراه با ترجمه
۱۰. امکان تکرار بی نهایت قسمتی یا تمام آیه
۱۱. کتاب های الکترونیکی مذهبی
۱۲. بیش از ۴۰۰ حدیث اخلاقی و قرآنی
۱۳. امکان فیش برداری، جستجو و چاپ و تغییر فونت
|
محتویات برنامه:
* مجموعه برنامه تلویزیونی «نغمه‌های آسمانی» به زبان فارسی، در خصوص بررسی سبک‌های قاریان مشهور جهان اسلام، همچون استاد:
- محمد رفعت
- عبدالفتاح شعشاعی
- مصطفی اسماعیل
- محمدصدیق منشاوی
- عبدالباسط عبدالصمد
- ابو العینین شعیشع
- عبدالعزیز حسان
- شعبان عبدالعزیز صیاد
- شحات محمدانور
- مصطفی راغب غلوش
- محمد بسیونی
- متولی عبدالعال
* ارائه فهرست درختی برنامهها به همراه امکان پخش هر کدام
* جستجو در عناوین فهرست درختی برنامهها
* قابلیت استفاده از طریق رایانه و دستگاه پخش فیلم
عرضه این محصول در اختیار مرکز نمی باشد.
بسیار شنیده ایم که می گویند برای همه حتی برای کسانی که عربی نمی دانند قرآن خواندن ثواب دارد. یا برای کسانی که حتی سواد هم ندارند نگاه کردن به خطوط قرآن ثواب دارد با توجه به این که شما می گویید: قرآن کتاب زندگی است و اسلام دین تفکر و تدبر است، آیا چنین حرف هایی فریب مردم به منظور سوء استفاده از آنان نیست؟
پاسخ اجمالی
قرآن یک کتاب معمولی نیست بلکه دارای جهات متعددی است همانند اینکه کلام خدا است، و این سخنانی است که از طرف خدا به پیامبر اکرم (ص) وحی شده است، دارای معارف و علوم بسیار بلندی است، کتاب زندگی و تکامل انسان و کتاب هدایت و... است. و دارای قداست و ارزش خاص خود است. بر این اساس؛ استفاده از آن هم مراتب و درجات متعددی دارد که استفاده از بعضی از مراتب آن با نگاه کردن به قرآن هم حاصل می شود و برخی مراتب آن با تدبر در آیات و مراتب والای آن علاوه بر تدبر نیاز مند عمل به قرآن نیز است، و حصول بعض مراتب با عدم حصول مراتب عالی تر منافاتی ندارد، چون این مراتب از جهت کیفیت و برتر بودن ثواب آثار و درجات در طول هم ، و از نظر فضیلت ، آثار مهم و مستقل هریک از آن مراحل در عرض هم هستند. مثلا فهم و تدبر عمیق و عمل کامل معصومین (علیهم السلام ) به آیات الاهی ایشان را از تلاوت مستمر و فوق العاده قرآن باز نمی داشت .
پاسخ تفصیلی
قرآن یک کتاب معمولی نیست بلکه دارای جهات متعددی است همانند اینکه کلام خدا است، و این سخنانی است که از طرف خدا به پیامبر اکرم (ص) وحی شده است، دارای معارف و علوم بسیار بلندی است، کتاب زندگی و تکامل انسان و کتاب هدایت و... است. و دارای قداست و ارزش خاص خود است. بر این اساس؛ استفاده از آن هم مراتب و درجات متعددی دارد که استفاده از بعضی از مراتب آن با نگاه کردن به قرآن هم حاصل می شود که منافاتی با بالاتر بودن در جات مراحل دیگر انس با قرآن ندارد.
نگاه کردن به قرآن فوایدی دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
الف. قرآن کتابی است که حقایقی فراتر از الفاظ دارد؛ چرا که گوینده آیات آن پروردگار عالمیان و حامل آن بهترین خلق او نبی اکرم (ص) و کاتبش، امام المتقین، امیرمؤمنان است. به همین جهت وقتی مسلمانی قرآن را باز کرده به آن نظر می کند، خود را در محضر خدای عالمیان و رسول خدا حاضر می بیند، و معنویت حضور را ادراک می کند، حاضر شدن در محضر خدای عالمیان و ارواح پاک مطهر معصومین (علیهم السلام ) به سواد نیاز ندارد.
ب. ارتباط با قرآن و لو با نگاه کردن به کلمات آن از روی اعتقاد متضمن اقرار به توحید و رسالت و برائت از دشمنان قرآن و اسلام است؛ زیرا کسی که کتاب خدا را باز نموده و به آن تمسک می جوید و مومنانه به آن نظر می کند؛ هم به خداوند ایمان دارد هم به رسولش، هم به مضامین عالی آن و این خود اقرار عملی است به حقانیت خدا و رسول و کتاب آسمانی قرآن که نیاز به خواندن الفاظ ندارد.
ج. نگاه کردن به کلمات قرآن و اهمیت دادن به آن، باعث ترغیب افراد فاقد سواد به فراهم کردن مقدمات فراگیری قرائت فهم و درک قرآن است. از طرف دیگر در بسیاری از مواقع سبب می شود که افراد با سوادی که نسبت به قرآن بی توجه هستند، توجه بیشتری به وظایف خود کنند و این خود، امر به معروف عملی است، که دیگران را با رفتار، دعوت به چنگ زدن به دامان کتاب هدایت می کند.
د. حقایق و معارف قرآن دارای مراتب مختلفی است که باعث شده هیچ قشری از مواجهه با قرآن بی بهره نباشد و هر کس به نسبت فهم و درک خود از قرآن بهره مند گردد؛ بی سوادان یا کم سوادان هم به نوبه خود از فیض حضور در محضر کتاب آسمانی بهره مند می شوند. بله کسی که توانایی خواندن قرآن را ندارد نمی تواند به اندازه کسی از قرآن بهره ببرد که می تواند قران را تلاوت کند، و کسی که توانایی تدبر در آیات قران را ندارد و فقط می تواند بطور سطحی با قران مواجه شود، و نمی تواند بهره کسی را ببرد که آشنایی کامل به قواعد کلام عرب دارد و محکم و متشابه آن را درک می کند؛ خلاصه هر قشر به اندازه توانایی ها و سطح درک و قدرت تحلیل خود می تواند از قران بهره ببرد و بهری گیری کم مانع بهره گیری زیاد نیست و بهره گیری زیاد مانع بهره مندی کم نیست و همه این بهره ها هدایت محسوب می شوند و هدایت منحصر نیست در الفاظ بلکه در متن زندگی انسان جاریست و این خصوصیت قران که حتی بیسوادان از آن بی بهره نمی مانند خود اعجازی دیگر است.
ه. قرآن کلام خدا و کلمات آن ذکر کتبی اوست و نگاه کردن به آن باعث ارتباط با خدا و آرامش روح و روان است. خدا نور است کلامش هم نور است ونگاه به آن هم نورانیت و معنویت می آورد وبرای ورود نور به وجود انسان نگاه به آن هم کفایت می کند.
و. در روایات بسیاری ذکر شده که نگاه کردن به قرآن حتی بدون قرائت آن عبادت است و این خصیصه تنها برای قرآن نیست امور بسیاری داریم که تنها با نگاه کردن عبادت محسوب می شود مثل نگاه کردن به صورت عالم، خانه کعبه، امیر المومنین و نظر محبت آمیز به والدین و این حکم به این معنا نیست که استفاده از این امور منحصر است در نگاه کردن مثلا نگاه کردن به درخت و آب آرامش بخش است ولی این به معنای این نیست که درخت و آب خاصیت دیگری ندارد همچنین است قرآن که هم نگاه کردن به آن فیض می رساند و هم کتاب هدایت است و این دو فایده با هم منافات ندارند. امروزه در تحقیقات علمی بسیار برخورد داریم به اینکه نگاه کردن فلان چیز برای سلامتی مضر است یا مفید است؛ مثلا نگاه کردن به تلوزیون مضر است. نگاه کردن به رنگ آبی و آب آرامش بخش است و از قبیل این امور در علوم کم نیست چرا باید فکر کنیم این کار در مورد قرآن عوام فریبی است در حالی به نص صریح روایات تفاوت قرآن با سایر کلامها مانند تفاوت خدا با مخلوقاتش است . در روایات هم به وفور این معنا توصیه شده مانند :
مردم نماز می خواندند و ابوذر به امام علی (علیه السلام) نگاه می کرد از او سوال شد چرا این کار را انجام می دهی گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که می فرمود: نگاه کردن به علی ابن ابی طالب عبادت است نگاه کردن به والدین از روی رحمت و رافت عبادت است و نگاه کردن به مصحف عبادت است و نگاه کردن به کعبه عبادت است.[1]
پس با مراجعه به روایات معلوم می شود که این کار بنا به دستور ائمه طاهرین (علیهم السلام ) مستحب مؤکد بوده ودارای فواید بسیار زیادی است .
پی نوشت :
[1] محدث نورى، مستدرک الوسائل، ج 4،ص 268، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1408 ق.
برگرفته از سایت www. islamquest.net با تصحیح و اضافات
در قرآن ، درمان بزرگترین دردهاست : درد کفر و نفاق و تباهى و گمراهى .
نهج البلاغة : الخطبة 176 منتخب میزان الحکمة : 458
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن أدامَ النَّظَرَ فِی المُصحَفِ ، مُتِّعَ بِبَصَرِهِ ما دامَ فِی الدُّنیا .
هر کس پیوسته به قرآن بنگرد ، تا زنده است ، از بهره بینایى برخوردار مىشود .
کنز العمّال ، جلد 1 ، صفحه 536 ، حدیث 2406 نقلاً عن أبی الشیخ عن ابن عبّاس دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 310
برخی از آداب عبارتند از :
مسواک زدن
به خدا پناه بردن (همان استعاذه ، یعنی گفتن اعوذ بالله من الشیطان الرجیم در ابتدای قرائت )
با نام خدا آغاز کردن تلاوت (بسمله یعنی گفتن بسم الله الرحمان الرحیم در ابتدای قرائت که در ابتدای هر سوره واجب است )
وضو گرفتن
رو به قبله نشستن
رعایت وقار و ادب (مانند نگذاشتن قرآن روی زمین و با ادب نشستن )
خشوع در قرائت
محزون خواندن
رعایت ترتیل (درست خواندن قرآن از لحاظ تجوید و وقف و ابتدا ، تبیین و آشکار و آرام‌خواندن است )
با صدای خوش خواندن
توجه به معناى آیات
رعایت سکوت هنگام تلاوت دیگران.
کارلتون اس گون دانشمند معروف آنتروپولوژی (انسان شناسی)، استاد دانشگاه ایالت پنسیلوانیا آمریکا در کتاب خود به نام کاروان می‌نویسد: بلاغت یکی از مزایای عظیم قرآن است. قرآن هنگامی که درست تلاوت شود چه شنونده به لغت عرب آشنایی داشته باشد و آن را بفهمد یا آشنایی نداشته و آن را نفهمد، تأثیر شدید و عمیقی در او گذاشته و در ذهنش جاگیر می‌شود. این مزیت بلاغتی قرآن ترجمه‌شدنی نیست.
پروفسور آرتور آربرى که یکى از مترجمان مشهور قرآن به زبان انگلیسى است، مىگوید: زمانى که به پایان ترجمه قرآن نزدیک مىشدم، سخت در پریشانى به سر مىبردم؛ اما قرآن آنچنان آرامش خاطرى به من مىبخشید که براى همیشه به خاطر خواهم داشت. من در حالى که مسلمان نیستم، قرآن را خواندم تا آن را درک کنم و به تلاوت آن گوش دادم تا مجذوب آهنگهاى نافذ و مرتعش کنندهاش شوم و تحت تأثیر آهنگش قرار گیرم و به کیفیتى که مسلمانان واقعى و نخستین داشتند، نزدیک گردم تا آن را بفهمم.
ژان ژاک روسو، متفکر و روان شناس مشهور فرانسوى، برداشت منحصر به فردى از قرآن دارد؛ او مىگوید: بعضى از مردم بعد از آن که مقدار کمى عربى یاد گرفتند، قرآن را خوانده، امّا درست درک نمىکنند. اگر مىشنیدند که محمّد(ص) با آن کلام فصیح و آهنگ رساى عربى آن را مىخواند، هر آینه به سجده مىافتادند و ندا مىکردند: اى محمّد عظیم! دست ما را بگیر و به محلشرف و افتخار برسان. ما به خاطر یارى تو حاضریم که جان خویش را فدا سازیم .
اگر ملتى بخواهد به قرآن عمل کند، قدم اولش آشنایى با همین الفاظ و ظواهر قرآن است. عامّهى مردم باید با قرآن انس بگیرند. این انس، حرکت به سمت مفاهیم قرآن را تضمین مىکند. (سال1368)
در همین سورهى مبارکهى علق، بعد از نام خداى متعال و امر به پیامبر اسلام براى قرائت، اشاره مىکند که «خلق الانسان من علق» (286) سال1369
ما براى قرّاى قرآن احترام زیادى قائلیم و معتقد هستیم که قرّاى قرآن هم رسالت سنگین و مسئولیت بزرگى بر دوش دارند. در حقیقت، در هرجایى که صوت تلاوتتان مىرود، شما حضور دارید و با این حضور همه جایى، مىتوانید خیلى مؤثر باشید. یعنى واقعاً گاهى ملتى را با یک تلاوت مىشود منقلب کرد. در واقع به برکت آن محبتى که مردم بهخاطر صوت قرآن و به برکت آن به شما پیدا مىکنند، مىتوانید تحولى ایجاد کنید. (سال1368)
در آن دوران طاغوت، من در مشهد جلسات تفسیر و درس قرآن داشتم؛ به جوانانى که مىآمدند، مىگفتم که هرکدام از شماها یک نسخهى قرآن در جیب بغلتان داشته باشید؛ اگر در جایى منتظر کارى مىایستید و فراغتى پیدا مىکنید یک دقیقه، دو دقیقه، پنج دقیقه، نیم ساعت قرآن را باز کنید و به تلاوت آن مشغول شوید، تا با این کتاب انس پیدا کنید. تعدادى که اینطور عمل کرده بودند، هرچند بسیار اندک بودند، لیکن احساس مىکردم که اینها بااینکه غالباً هم عربى نمىدانستند، اما از لحاظ فهم معارف اسلامى، از دیگران برجستهتر بودند و به طور ممتازى با آنها تفاوت داشتند. سال1370
بنده اعتقاد قاطعم این است که ما اگر بخواهیم قرآن در ذهنیت و فضاى جامعه جا بیفتد، باید تلاوتگر قرآن زیاد داشته باشیم؛ به این خاطر ما دنبال تلاوت قرآن هستیم. این آهنگهاى قرآنى دلها را متوجه قرآن مىکند؛ صداهاى خوش را باید در این چیزها استخدام کرد. هیچ مضمونى از مضمون کلام خدا شایستهتر نیست، براى اینکه در صداى خوشى جا بگیرد و صداى خوش حامل این کلام و بیان بشود؛ این از هر شعر و سخن ادیبانهاى بالاتر است. (سال1370)
تلاوت قرآن را نگذارید از زندگیتان حذف شود. حتماً قرآن بخوانید؛ هر روز، و لو کم، و لو روزى یک صفحه؛ با تأمل و با دقت. اصرار ما بر این است که دوستان رابطهشان را با قرآن از دست ندهند. به آن ده دقیقهاى هم که در اول مجلس قرآن خوانده مىشود، اکتفا نکنید. (سال1387)
امام خمینی (رحمه الله علیه) در باره تاثیر قرائت بدون معرفت خطاب به فرزند گرامی خود می نویسند:
فرزندم! با قرآن این بزرگ کتاب معرفت آشنا شو، حتی اگر شده با قرائت آن. و راهی از آن به سوی محبوب باز کن و تصور نکنی که قرائت بدون معرفت اثری ندارد که این وسوسه شیطان است. آخر، این کتاب از طرف محبوب است برای تو و برای همه کس و نامه محبوب محبوب است اگرچه عاشق و محب مفاد آنرا نداند و با این انگیزه حب محبوب که کمال مطلوب است به سراغت آید و شاید دستت گیرد. قرآن کتاب هدایت ص 93 (61/2/8)
و در بیاناتی خطاب به مردم فرمودند:
اول آیه ای که به رسول اکرم (ص) به حسب روایات و تواریخ وارد شده است ، آیه " اقرا باسم ربک" است و این آیه اولین آیه ای است که به حسب نقل، جبرئیل بر رسول اکرم خوانده است و از اول به قرائت و به تعلم دعوت شده است.11/3/60
شیفتگی امام به قرآن چنان است که خانم فاطمه طباطبایی همسر مرحوم حاج احمد آقا نقل می کند : « نجف که بودیم آقا چشمشان ناراحت شده بود. دکتر آمد و چشم ایشان را دید و گفت : « شما چند روز قرآن نخوانید و استراحت کنید » امام یک دفعه خندیدند و گفتند : « دکتر من چشمم را برای قرآن خواندن می خواهم , چه فایده ای دارد اگر چشم داشته باشم و قرآن نخوانم . شما یک کاری بکنید که من بتوانم قرآن را بخوانم . (مجله حضور , شماره 3)
امام سجاد حضرت علی بن الحسین علیهما السلام می فرمایند:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنِ اسْتَمَعَ حَرْفاً مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ غَیْرِ قِرَاءَةٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ
دَرَجَةً وَ مَنْ قَرَأَ نَظَراً مِنْ غَیْرِ صَوْتٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ حَرْفٍ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً وَ مَنْ تَعَلَّمَ مِنْهُ حَرْفاً ظَاهِراً
کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ وَ مَحَا عَنْهُ عَشْرَ سَیِّئَاتٍ وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجَاتٍ قـَالَ لَا أَقـُولُ بـِکـُلِّ آیـَةٍ وَ لَکـِنْ بـِکـُلِّ حَرْفٍ بَاءٍ
أَوْ تَاءٍ أَوْ شِبْهِهِمَا قَالَ وَ مَنْ قَرَأَ حَرْفاً ظـَاهِراً وَ هُوَ جَالِسٌ فِی صَلَاتِهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِهِ خَمْسِینَ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ خَمْسِینَ سَیِّئَةً
وَ رَفَعَ لَهُ خَمْسِینَ دَرَجَةً وَ مَنْ قَرَأَ حَرْفاً وَ هُوَ قَائِمٌ فِی صَلَاتِهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ حَرْفٍ مـِائَةَ حـَسـَنـَةٍ وَ مـَحـَا عـَنـْهُ مـِائَةَ
سـَیِّئَةٍ وَ رَفـَعَ لَهُ مـِائَةَ دَرَجـَةٍ وَ مـَنْ خـَتـَمـَهُ کَانَتْ لَهُ دَعْوَةٌ مُسْتَجَابَةٌ مُؤَخَّرَةً أَوْ مُعَجَّلَةً قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ خَتَمَهُ کُلَّهُ ؟
قَالَ خَتَمَهُ کُلَّهُ .
هرکس یک حرف از قرآن را گوش کند ، گرچه نخواند، خداوند برای او یک حسنه بنویسد و یک گناه از او محو کند
و یک درجه برایش بالا برد و هرکس (با نگاه و) بدون صوت و تلفظ آن را بخواند، برایش به هر حرفی حسنه ای بنویسند
و گناهی از او محو کند ویک درجه او را بالا برد و هرکس یک حرف ظاهر از آن را بیاموزد خداوند برایش ده حسنه بنویسد
و ده گناه از او محو کند و ده درجه برایش بالا برد.
فرمود: نمی گویم به هر آیه بلکه به هر حرفی چون باء تاء یا مانند این ها وفرمودند:
هرکس یک حرف ظاهر ان را در نماز در حال نشسته بخواند خداوند برای او پنجاه حسنه بنویسد و پنجاه گناه از او محو کند
و پنجاه درجه برای او بالا برد و هرکس یک حرف از آن در حال ایستاده در نمازش بخواند خداوند در برابر یک حرف صد حسنه
برایش بنویسد و صد گناه از او محو کند و صد درجه برایش بالا برد و هرکس آن را ختم کند ، یک دعای اجابت شده ای
( نزد خداوند) دارد چه تاخیر افتد چه همان زمان به او بدهند.
عرض کردم: قربانت گردم همه ی قران را ختم کند؟ فرمود: همه ی آن را.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب ثواب قراة القرآن» حدیث 6
از احادیثى که در فضیلت نگاه به قرآن صراحت دارد ، روایتی است از حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) که فرمودند :
أَفْضَل عِبادَةِ اُمَّتی تِلاوَةُ القُرآنِ نَظَراً.
از روخواندن قرآن برترین عبادت امت من است.
کنز العمال، ج 1، ص 511، ح 2265 _ آداب المتعلمین ص 115
و نیز روایت اسحاق بن عمار که به امام صادق (علیه السلام )عرضه داشت:
جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَحـْفـَظُ الْقـُرْآنَ عـَلَى ظـَهـْرِ قـَلْبـِی فَأَقْرَؤُهُ عَلَى ظَهْرِ قَلْبِی أَفْضَلُ أَوْ أَنْظُرُ فِی الْمـُصـْحـَفِ قـَالَ فـَقـَالَ لِی بـَلِ اقـْرَأْهُ وَ انْظُرْ فِی الْمُصْحَفِ فَهُوَ أَفْضَلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ عِبَادَةٌ.
جانم به قربانت، من قرآن را حفظ کرده ام آیا از حفظ بخوانم یا از روى آن ؟
امام (علیه السلام ) فرمودند:
از روى آن بخوان. زیرا که قرائت از روى قرآن ثواب بیشترى دارد. مگر نمى دانى که نگاه کردن به قرآن ، عبادت است.
(اصول کافى، ج 4، کتاب فضیلت قرآن . ص 418، حدیث 5)
از احادیثى که در فضیلت نگاه به قرآن صراحت دارد ، روایتی است از حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) که فرمودند :
أَفْضَل عِبادَةِ اُمَّتی تِلاوَةُ القُرآنِ نَظَراً.
از روخواندن قرآن برترین عبادت امت من است.
کنز العمال، ج 1، ص 511، ح 2265 _ آداب المتعلمین ص 115
و نیز روایت اسحاق بن عمار که به امام صادق (علیه السلام )عرضه داشت:
جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَحـْفـَظُ الْقـُرْآنَ عـَلَى ظـَهـْرِ قـَلْبـِی فَأَقْرَؤُهُ عَلَى ظَهْرِ قَلْبِی أَفْضَلُ أَوْ أَنْظُرُ فِی الْمـُصـْحـَفِ قـَالَ فـَقـَالَ لِی بـَلِ اقـْرَأْهُ وَ انْظُرْ فِی الْمُصْحَفِ فَهُوَ أَفْضَلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ عِبَادَةٌ.
جانم به قربانت، من قرآن را حفظ کرده ام آیا از حفظ بخوانم یا از روى آن ؟
امام (علیه السلام ) فرمودند:
از روى آن بخوان. زیرا که قرائت از روى قرآن ثواب بیشترى دارد. مگر نمى دانى که نگاه کردن به قرآن ، عبادت است.
(اصول کافى، ج 4، کتاب فضیلت قرآن . ص 418، حدیث 5)
احادیثی که در فضیلت قرائت وارد شده :
رسول اعظم (صلى الله علیه و آله) فرمودند :
« یا بُنَىَّ لاتَغفُل عَن قِراءَةِ القُرآنِ- إذا أصبحت، و إذا أمسیت- فَاِنَّ القُرآنَ یُحیِى القَلبَ المیت وَ یَنهى عَنِ الفَحشاءِ و َالمُنکَرِ »
فرزندم از خواندن قرآن غافل مباش، زیرا که قرآن دل مرده را زنده مى کند و از فحشاء و زشتى باز مى دارد.
البرهان فی تفسیر القرآن ج1 ،ص۱۹
و نیز حضرت (صلی الله علیه وآله )در وصیتی به امیرالمومنین (علیه السلام ) فرمودند:
«و عَلَیکَ بِتَلاوَةِ الْقُرآنِ عَلى کُلِّ حال»
بر تو باد که در همه حال قرآن تلاوت کنى.
بحارالانوار، ج 69 ، ص 391.
قال امیرالمؤمنین على(علیه السلام):
«أَفْضَلُ الذِّکْرِ، القُرآنُ، بِهِ تُشْرَحُ الصُّدُورُ و تَسْتَنیرُ السَّرائِرُ»
برترین ذکر، قرآن است. با آن سینه ها گشاده و پوشیده ها ( باطن ، درون و قلب ) روشن شود.
میزان الحکمة، ح 16416.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ إِلَى خَلْقِهِ فَقَدْ یَنْبَغِی لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ أَنْ یَنْظُرَ فِی عَهْدِهِ وَ أَنْ یَقْرَأَ مِنْهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ خَمْسِینَ آیَةً.
قرآن عهدنامه خدا برای مردم است. شایسته است که انسان مسلمان به آن عهد و پیمان نگاه کند و در هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند.
اصول کافی، ج 2، ص .609
ونیز فرمودند:
« مَن قَرَاَ القُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُؤمِنٌ اِختَلَطَ القُرآنُ بِلَحمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللّه عَزَّوَجَلَّ مَعَ السَّفَرَةِ الکِرامِ البَرَرَةِ ، وَ کانَ القُرآنُ حَجیزا عَنهُ یَومَ القیامَةِ... »
هرکه در حال جوانی قرآن بخواند و با ایمان باشد قرآن با گوشت و خونش بیامیزد و خدای عزوجل او را با فرشتگان پیغامبرنده و نیکرفتارش رفیق کند و قرآن برای او در روز قیامت پرده و مانعی از آتش باشد...
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن »
باب فضل حامل القرآن » حدیث8 و 4
( فاقرءوا ما تیسر من القرآن ) آنچه براى شما میسّر است قرآن بخوانید.سوره مبارکه مزمل آیه 20
( فاقرءوا ما تیسر منه ) آنچه براى شما میسّر است قرآن بخوانید.سوره مبارکه مزمل آیه 20
( إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذی حَرَّمَها وَ لَهُ کُلُّ شَیْءٍ وَ أُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمینَ (92)وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدى فَإِنَّما یَهْتَدی لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّما أَنَا مِنَ الْمُنْذِرینَ )
(بگو:) من مأمورم پروردگار این شهر (مقدّس مکّه) را عبادت کنم، همان کسى که این شهر را حرمت بخشیده در حالى که همه چیز از آن اوست! و من مأمورم که از مسلمین باشم(92)و مامورم به اینکه قرآن را تلاوت کنم! هر کس هدایت شود بسود خود هدایت شده و هر کس گمراه گردد (زیانش متوجّه خود اوست) بگو: «من فقط از انذارکنندگانم!»
سوره مبارکه نمل آیه 91و 92
(إِنَّ عَلَیْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ (18) فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ )
جمع کردن و خواندن آن ( قرآن) بر عهده ماست (18)پس هر گاه آن را خواندیم، از خواندن آن پیروى کن.
سوره مبارکه قیامه آیه 17 و 18
(سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسى) ما بزودى (قرآن را) بر تو مىخوانیم و هرگز فراموش نخواهى کرد.سوره مبارکه اعلی آیه 6
( اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَقَ ) بخوان به نام پروردگارت که بیافرید.سوره مبارکه علق آیه 1
(اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ ) بخوان، و پروردگار تو ارجمندترین است.سوره مبارکه علق آیه 3
1ـ حفظ قرآن را باید با روزی نیم ساعت و با آیات کوتاه شروع کرد و پس از گذشتِ حدود 20 روز مرور آن را افزایش داد.
2ـ حفظ قرآن نیازمند تکرار بسیار زیاد است؛ پس نباید تمرین مداوم را فراموش کرد و بهتر است که حفظ در زمان های مختلف انجام شود. (مثلاً نیم ساعت صبح و نیم ساعت شب قبل از استراحت).
3ـ حفظ قرآن با مباحثه ی دو نفری، بهتر و سریع تر انجام می پذیرد؛ به این شکل که ابتدا یک نفر آیه یا قسمتی از آن را بخواند و نفر دیگر قسمت بعد را بخواند.
4ـ برخی آیات قرآن، با یک بار و برخی با دو بار و برخی با چند مرتبه خواندن حفظ می شوند؛ از این رو نباید همه ی آیات را یکسان شمرد.
5ـ برای حفظ قرآن، نخست باید آیه ی اولِ هر سوره را حفظ کرد، سپس به سراغ آیه ی بعد رفت و آن را حفظ کرد، بعد از آن هر دو آیه را با هم حفظ خواند، آن گاه آیه ی سوم و سپس هر سه آیه را از حفظ خواند و به همین ترتیب، آیات بعدی را باید حفظ کرد تا یک صفحه تمام شود؛ آن گاه یکایک صفحه های بعد را باید مانند صفحه ی اول حفظ کرد تا یک سوره به اتمام برسد. توجه به این نکته لازم است که تا یک قسمت خوب حفظ نشده، نباید به سراغ قسمت دیگر رفت. شماره ی آیات نیز هم زمان با حفظ آیه باید حفظ شوند.
6ـ در حفظ آیاتی که شبیه هم هستند، باید دقت بیش تری شود و تکرار و تمرین زیادتر نمود.
7ـ در تمرین آیات حفظ شده خواندن باید به ترتیب و سلسله وار و جزء به جزء باشد؛ نه به صورت پراکنده و متفرق.
8ـ تحت فشار گذاشتن ذهن به این صورت که یک باره معلومات زیادی بر آن عرضه کنند، باعث ملامت و ناراحتی می شود و چه بسا در نهایت، منجر به کنار گذاشتن حفظ شود. این کار گرچه ممکن است برای مدتی کوتاه موفقیت آمیز باشد، ولی مضّر است و باید دانست کم و خوب حفظ کردن بهتر از زیاد و بی توجه حفظ کردن است.
شهید اول:
آیاتی از قرآن را برگزین و وِرد خود ساز و اگر حفظ قرآن در توانت باشد، حتماً آن را از بر نما و اگر آن توان را در خود ندیدی، هر مقدار از آیات را توانستی حفظ کن و در این امر کوتاهی مکن.
شهید ثانی :
نخستین و مهمترین چیزی که شاگرد قبل از شروع به تحصیل باید بدان بپردازد، آن است که حفظ کتاب خداوند متعال را شروع نماید و قرآن را به صورت قوی و متقن حفظ کند، زیرا قرآن اصل و اساس تمام علوم و با اهمیت‌ترین آنهاست. علمای پیشین چنین بودند که حدیث و فقه را جز به شخصی که حافظ قرآن نباید به سراغ اشتغالاتی برود که باعث نسیان و فراموشی قرآن شده یا به قدری او را به خود مشغول می‌کنند که حفظ قرآن او در معرض فراموشی قرار می‌گیرد. بلکه حتماً باید از این‌گونه امور بپرهیزد، بلکه ملزم باشد که هر روز به تکرار محفوظاتش بپردازد ... و پس از حفظ کامل قرآن به تفسیر و سایر علوم قرآنی بپردازد.
براى حفظ قرآن روشهاى گوناگونى بیان و تبیین شده که هر کدام در جاى خود، داراى ویژگىهایى است و هر کس نیز امکان دارد بر اساس استعداد، ذوق و سلیقه، شرایط شخصى و تجربه عملى خویش، داراى روش خاص و شخصى در حفظ قرآن باشد. ولى روش پیشنهادى ما در حفظ قرآن، بر مبناى حفظ «تفکیکى» آیات، صفحات، سورهها و جزءهاى قرآن و سپس بر مبناى حفظِ «ترکیبى» و تکرار آنها بر اساس قسمتهاى «سه» تایى - «سه» تایى است. توضیح این روش بدین گونه است که باید هر صفحه از قرآن را، سه آیه - سه آیه، و هر سوره از قرآن را، سه صفحه - سه صفحه، و هر جزء از قرآن را، سه سوره سه سوره تقسیم کنید.
مثلاً اگر یک صفحه از قرآن، مانند صفحه 573 قرآنهایى که با رسم الخط «عثمان طه» است، داراى 15 آیه، یعنى آیه 14 تا 28 سوره «جن» است، باید به پنج قسمتِ «3 آیه»اى، و چنان چه یک سوره از قرآن، مانند سوره «یس» داراى حدود 6 صفحه است، باید به دو قسمتِ «3 صفحه»اى، و در صورتى که یک جزء از قرآن، مانند جزء «بیست و هشتم» داراى 9 سوره است، باید به سه قسمتِ «3 سوره»اى تقسیم نمایید.
سپس باید آیههاى هر قسمت را، یک بار به صورت جدا - جدا و یک آیه - یک آیه و با «تفکیک» از آیات قبلى و بعدىشان حفظ کنید تا آیات الهى به صورت «تک به تک» و «جزء به جزء» به حافظهتان سپرده شوند. و بار دیگر باید آنها را به صورت ارتباط و پیوند و «ترکیب» با آیات قبلى و بعدىشان نیز تکرار و حفظ نمایید تا آیات به صورتِ مجموعهاى و کل به کل نیز به حافظه تان سپرده شوند.
با توجه به آن چه گفته شد، چنانچه بخواهید مثلاً سوره «یس» را که طبق قرآنهاى با رسم الخط «عثمان طه»، داراى 6 صفحه است، با این روش حفظ کنید، باید به ترتیب زیر عمل نمایید:
یک. حفظ صفحه اول
دو. حفظ صفحه دوم
سه. حفظ صفحه سوم .
چهار. مرور و تثبیت صفحه اول تا سوم
پنج. حفظ صفحه چهارم
شش. حفظ صفحه پنجم
هفت. حفظ صفحه ششم
هشت. مرور و تثبیت صفحه چهارم تا ششم
نه. حفظ صفحه اول تا ششم
مقام عظمای ولایت حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی):
نپرداختن به حفظ قرآن در حال حاضر، واقعاً نقیصهیى در حوزههاى ما به شمار مىآید. در بعضى از حوزههاى اهل سنت- همانطورکه مسبوق است- از بدو ورود حفظ قرآن جزو شرایط است. در دیگرحوزههانیز اگر شرط، حفظ قرآن نباشد، ولى بدان تشویق مىشوند.
غالب عالمان اهل سنت با قرآن انس زیادترى دارند؛ در حالى که ما در حوزههاى خودمان، شاهد طلبههایى هستیم که مقدارى هم درس خواندهاند، لیکن هنوز بر همین قرائت رایج قرآن که ما با آن انس داریم، تسلط ندارند. یعنى هنوز در تلاوتشان اشکالاتى وجود دارد، چه رسد به اینکه قرائت دیگرى را نیز بدانند.
از انس با قرآن کریم ، این صحیفه الهی و کتاب هدایت ، غفلت نورزند ؛ که مسلمانان هر چه دارند و خواهند داشت در طول تاریخ (گذشته و آینده) ، ازبرکات سر شار این کتاب مقدس است.
«مَنْ اَعْطاهُ اللهُ حِفْظَ کِتابِهِ فَظَنَّ اَنَّ أحَداً اُعْطِیَ أفْضَلَ مِمَّا اُعْطِیَ فَقَدْ غَمَطَ أفْضَلَ النِّعمَةِ.»
هر کس که خداوند حفظ کتابش را به او ببخشد و گمان برد به کسی چیزی بهتر از او داده شده، بافضیلت ترین نعمت را کوچک شمرده است.
کنزالعمال / ج1/ حدیث 2317
