حفظ موضوعی قرآن کریم (۳۰۰ موضوع )
معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امورخیریه در راستای تربیت حافظان قرآن کریم اقدام به چاپ کتاب حفظ موضوعی قرآن کریم نموده است. (توجه: قالب این کتاب "PDF" است)
کتاب حفظ قرآن کریم - سید ابوالفضل میر ابوالحسنی (حکیمی)
(توجه: قالب این کتاب "PDF" است و برای مشاهده آن نیاز به برنامه "Adobe Reader" یا برنامه های مشابه دارید.)
کتاب چگونه قرآن را حفظ کنیم - شهریار پرهیزگار
(توجه: قالب این کتاب "PDF" است و برای مشاهده آن نیاز به برنامه "Adobe Reader" یا برنامه های مشابه دارید.)
منبع : http://hefz-quran.blogfa.com/tag/
فضیلت حفظ قرآن کریم
برای پی بردن به فضیلت و اهمیت حفظ قرآن کافی است اندکی در احادیث نورانی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) در این باره و نیز در سیره عملی ایشان در تعامل با قرآن و اهل قرآن دقت کنیم. به طور کلی قرآن کریم در نگاه آن بزرگواران از جایگاهی رفیع و منزلتی ویژه برخوردار است و بالتبع مسائل مربوط به آن، از جمله «تلاوت و قرائت، تدبر و عمل به فرامین آن و یادگیری و یاد دادن آن» و نیز «حفظ قرآن و در سینه داشتن آن»، مورد سفارش ویژه ایشان قرار گرفته است که در این نوشته در باره حفظ قرآن که اهمیت فوق العاده ای دارد مطالبی بیان می کنیم.
در میان راههای متنوع انس و ارتباط با قرآن کریم حفظ قرآن جایگاه ویژهای دارد به گونهای که امام صادق (علیه السّلام ) در مقام دعا از خداوند میخواهد که حفظ قرآن را محبوب وی گرداند:
اَللهُمَّ فَحَبِّبْ اِلَیْنا حُسْنَ تِلاوَتِهِ وَ حِفْظَ آیاتِهِ.الکافی ج/2 ص/574
بار خدایا! نیکو تلاوت نمودن قرآن و حفظ آیاتش را محبوب ما بگردان.
1ـ حفظ قرآن را باید با روزی نیم ساعت و با آیات کوتاه شروع کرد و پس از گذشتِ حدود 20 روز مرور آن را افزایش داد.
2ـ حفظ قرآن نیازمند تکرار بسیار زیاد است؛ پس نباید تمرین مداوم را فراموش کرد و بهتر است که حفظ در زمان های مختلف انجام شود. (مثلاً نیم ساعت صبح و نیم ساعت شب قبل از استراحت).
3ـ حفظ قرآن با مباحثه ی دو نفری، بهتر و سریع تر انجام می پذیرد؛ به این شکل که ابتدا یک نفر آیه یا قسمتی از آن را بخواند و نفر دیگر قسمت بعد را بخواند.
4ـ برخی آیات قرآن، با یک بار و برخی با دو بار و برخی با چند مرتبه خواندن حفظ می شوند؛ از این رو نباید همه ی آیات را یکسان شمرد.
5ـ برای حفظ قرآن، نخست باید آیه ی اولِ هر سوره را حفظ کرد، سپس به سراغ آیه ی بعد رفت و آن را حفظ کرد، بعد از آن هر دو آیه را با هم حفظ خواند، آن گاه آیه ی سوم و سپس هر سه آیه را از حفظ خواند و به همین ترتیب، آیات بعدی را باید حفظ کرد تا یک صفحه تمام شود؛ آن گاه یکایک صفحه های بعد را باید مانند صفحه ی اول حفظ کرد تا یک سوره به اتمام برسد. توجه به این نکته لازم است که تا یک قسمت خوب حفظ نشده، نباید به سراغ قسمت دیگر رفت. شماره ی آیات نیز هم زمان با حفظ آیه باید حفظ شوند.
6ـ در حفظ آیاتی که شبیه هم هستند، باید دقت بیش تری شود و تکرار و تمرین زیادتر نمود.
7ـ در تمرین آیات حفظ شده خواندن باید به ترتیب و سلسله وار و جزء به جزء باشد؛ نه به صورت پراکنده و متفرق.
8ـ تحت فشار گذاشتن ذهن به این صورت که یک باره معلومات زیادی بر آن عرضه کنند، باعث ملامت و ناراحتی می شود و چه بسا در نهایت، منجر به کنار گذاشتن حفظ شود. این کار گرچه ممکن است برای مدتی کوتاه موفقیت آمیز باشد، ولی مضّر است و باید دانست کم و خوب حفظ کردن بهتر از زیاد و بی توجه حفظ کردن است.
شهید اول:
آیاتی از قرآن را برگزین و وِرد خود ساز و اگر حفظ قرآن در توانت باشد، حتماً آن را از بر نما و اگر آن توان را در خود ندیدی، هر مقدار از آیات را توانستی حفظ کن و در این امر کوتاهی مکن.
شهید ثانی :
نخستین و مهمترین چیزی که شاگرد قبل از شروع به تحصیل باید بدان بپردازد، آن است که حفظ کتاب خداوند متعال را شروع نماید و قرآن را به صورت قوی و متقن حفظ کند، زیرا قرآن اصل و اساس تمام علوم و با اهمیتترین آنهاست. علمای پیشین چنین بودند که حدیث و فقه را جز به شخصی که حافظ قرآن نباید به سراغ اشتغالاتی برود که باعث نسیان و فراموشی قرآن شده یا به قدری او را به خود مشغول میکنند که حفظ قرآن او در معرض فراموشی قرار میگیرد. بلکه حتماً باید از اینگونه امور بپرهیزد، بلکه ملزم باشد که هر روز به تکرار محفوظاتش بپردازد ... و پس از حفظ کامل قرآن به تفسیر و سایر علوم قرآنی بپردازد.
براى حفظ قرآن روشهاى گوناگونى بیان و تبیین شده که هر کدام در جاى خود، داراى ویژگىهایى است و هر کس نیز امکان دارد بر اساس استعداد، ذوق و سلیقه، شرایط شخصى و تجربه عملى خویش، داراى روش خاص و شخصى در حفظ قرآن باشد. ولى روش پیشنهادى ما در حفظ قرآن، بر مبناى حفظ «تفکیکى» آیات، صفحات، سورهها و جزءهاى قرآن و سپس بر مبناى حفظِ «ترکیبى» و تکرار آنها بر اساس قسمتهاى «سه» تایى - «سه» تایى است. توضیح این روش بدین گونه است که باید هر صفحه از قرآن را، سه آیه - سه آیه، و هر سوره از قرآن را، سه صفحه - سه صفحه، و هر جزء از قرآن را، سه سوره سه سوره تقسیم کنید.
مثلاً اگر یک صفحه از قرآن، مانند صفحه 573 قرآنهایى که با رسم الخط «عثمان طه» است، داراى 15 آیه، یعنى آیه 14 تا 28 سوره «جن» است، باید به پنج قسمتِ «3 آیه»اى، و چنان چه یک سوره از قرآن، مانند سوره «یس» داراى حدود 6 صفحه است، باید به دو قسمتِ «3 صفحه»اى، و در صورتى که یک جزء از قرآن، مانند جزء «بیست و هشتم» داراى 9 سوره است، باید به سه قسمتِ «3 سوره»اى تقسیم نمایید.
سپس باید آیههاى هر قسمت را، یک بار به صورت جدا - جدا و یک آیه - یک آیه و با «تفکیک» از آیات قبلى و بعدىشان حفظ کنید تا آیات الهى به صورت «تک به تک» و «جزء به جزء» به حافظهتان سپرده شوند. و بار دیگر باید آنها را به صورت ارتباط و پیوند و «ترکیب» با آیات قبلى و بعدىشان نیز تکرار و حفظ نمایید تا آیات به صورتِ مجموعهاى و کل به کل نیز به حافظه تان سپرده شوند.
با توجه به آن چه گفته شد، چنانچه بخواهید مثلاً سوره «یس» را که طبق قرآنهاى با رسم الخط «عثمان طه»، داراى 6 صفحه است، با این روش حفظ کنید، باید به ترتیب زیر عمل نمایید:
یک. حفظ صفحه اول
دو. حفظ صفحه دوم
سه. حفظ صفحه سوم .
چهار. مرور و تثبیت صفحه اول تا سوم
پنج. حفظ صفحه چهارم
شش. حفظ صفحه پنجم
هفت. حفظ صفحه ششم
هشت. مرور و تثبیت صفحه چهارم تا ششم
نه. حفظ صفحه اول تا ششم
مقام عظمای ولایت حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی):
نپرداختن به حفظ قرآن در حال حاضر، واقعاً نقیصهیى در حوزههاى ما به شمار مىآید. در بعضى از حوزههاى اهل سنت- همانطورکه مسبوق است- از بدو ورود حفظ قرآن جزو شرایط است. در دیگرحوزههانیز اگر شرط، حفظ قرآن نباشد، ولى بدان تشویق مىشوند.
غالب عالمان اهل سنت با قرآن انس زیادترى دارند؛ در حالى که ما در حوزههاى خودمان، شاهد طلبههایى هستیم که مقدارى هم درس خواندهاند، لیکن هنوز بر همین قرائت رایج قرآن که ما با آن انس داریم، تسلط ندارند. یعنى هنوز در تلاوتشان اشکالاتى وجود دارد، چه رسد به اینکه قرائت دیگرى را نیز بدانند.
از انس با قرآن کریم ، این صحیفه الهی و کتاب هدایت ، غفلت نورزند ؛ که مسلمانان هر چه دارند و خواهند داشت در طول تاریخ (گذشته و آینده) ، ازبرکات سر شار این کتاب مقدس است.
«مَنْ اَعْطاهُ اللهُ حِفْظَ کِتابِهِ فَظَنَّ اَنَّ أحَداً اُعْطِیَ أفْضَلَ مِمَّا اُعْطِیَ فَقَدْ غَمَطَ أفْضَلَ النِّعمَةِ.»
هر کس که خداوند حفظ کتابش را به او ببخشد و گمان برد به کسی چیزی بهتر از او داده شده، بافضیلت ترین نعمت را کوچک شمرده است.
کنزالعمال / ج1/ حدیث 2317