بسم الله الرحمان الرحیم
قال رسول الله ( صلّی الله علیه و آله ) :
قاری القرآن و المستمع فی الاجر سواء.
پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – فرمودند:
قاری و شنونده قرآن در اجر و پاداش با هم مساوی هستند.
«مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۲۹۳»
بسم الله الرحمان الرحیم
قال رسول الله ( صلّی الله علیه و آله ) :
قاری القرآن و المستمع فی الاجر سواء.
پیامبر اکرم – صلّی الله علیه و آله – فرمودند:
قاری و شنونده قرآن در اجر و پاداش با هم مساوی هستند.
«مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۲۹۳»
محتوا:
۱۲ جلد پرسش و پاسخ های قرآنی با ویژگی های:
- گردآوری پرسش ها از طریق دانشجویان سراسر کشور
- توجه به مسائل عصر حاضر و مشکلات جوانان
- پاسخ هی علمی، روان و مستند به قرآن و احادیث
اهم موضوعات ۱۲ جلد:
- روابط دختر و پسر
- قرآن و علوم روز
- مهدویت
- پیامبر اسلام
- عقید
- تربیت و اخلاق
بسیار شنیده ایم که می گویند برای همه حتی برای کسانی که عربی نمی دانند قرآن خواندن ثواب دارد. یا برای کسانی که حتی سواد هم ندارند نگاه کردن به خطوط قرآن ثواب دارد با توجه به این که شما می گویید: قرآن کتاب زندگی است و اسلام دین تفکر و تدبر است، آیا چنین حرف هایی فریب مردم به منظور سوء استفاده از آنان نیست؟
پاسخ اجمالی
قرآن یک کتاب معمولی نیست بلکه دارای جهات متعددی است همانند اینکه کلام خدا است، و این سخنانی است که از طرف خدا به پیامبر اکرم (ص) وحی شده است، دارای معارف و علوم بسیار بلندی است، کتاب زندگی و تکامل انسان و کتاب هدایت و... است. و دارای قداست و ارزش خاص خود است. بر این اساس؛ استفاده از آن هم مراتب و درجات متعددی دارد که استفاده از بعضی از مراتب آن با نگاه کردن به قرآن هم حاصل می شود و برخی مراتب آن با تدبر در آیات و مراتب والای آن علاوه بر تدبر نیاز مند عمل به قرآن نیز است، و حصول بعض مراتب با عدم حصول مراتب عالی تر منافاتی ندارد، چون این مراتب از جهت کیفیت و برتر بودن ثواب آثار و درجات در طول هم ، و از نظر فضیلت ، آثار مهم و مستقل هریک از آن مراحل در عرض هم هستند. مثلا فهم و تدبر عمیق و عمل کامل معصومین (علیهم السلام ) به آیات الاهی ایشان را از تلاوت مستمر و فوق العاده قرآن باز نمی داشت .
پاسخ تفصیلی
قرآن یک کتاب معمولی نیست بلکه دارای جهات متعددی است همانند اینکه کلام خدا است، و این سخنانی است که از طرف خدا به پیامبر اکرم (ص) وحی شده است، دارای معارف و علوم بسیار بلندی است، کتاب زندگی و تکامل انسان و کتاب هدایت و... است. و دارای قداست و ارزش خاص خود است. بر این اساس؛ استفاده از آن هم مراتب و درجات متعددی دارد که استفاده از بعضی از مراتب آن با نگاه کردن به قرآن هم حاصل می شود که منافاتی با بالاتر بودن در جات مراحل دیگر انس با قرآن ندارد.
نگاه کردن به قرآن فوایدی دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
الف. قرآن کتابی است که حقایقی فراتر از الفاظ دارد؛ چرا که گوینده آیات آن پروردگار عالمیان و حامل آن بهترین خلق او نبی اکرم (ص) و کاتبش، امام المتقین، امیرمؤمنان است. به همین جهت وقتی مسلمانی قرآن را باز کرده به آن نظر می کند، خود را در محضر خدای عالمیان و رسول خدا حاضر می بیند، و معنویت حضور را ادراک می کند، حاضر شدن در محضر خدای عالمیان و ارواح پاک مطهر معصومین (علیهم السلام ) به سواد نیاز ندارد.
ب. ارتباط با قرآن و لو با نگاه کردن به کلمات آن از روی اعتقاد متضمن اقرار به توحید و رسالت و برائت از دشمنان قرآن و اسلام است؛ زیرا کسی که کتاب خدا را باز نموده و به آن تمسک می جوید و مومنانه به آن نظر می کند؛ هم به خداوند ایمان دارد هم به رسولش، هم به مضامین عالی آن و این خود اقرار عملی است به حقانیت خدا و رسول و کتاب آسمانی قرآن که نیاز به خواندن الفاظ ندارد.
ج. نگاه کردن به کلمات قرآن و اهمیت دادن به آن، باعث ترغیب افراد فاقد سواد به فراهم کردن مقدمات فراگیری قرائت فهم و درک قرآن است. از طرف دیگر در بسیاری از مواقع سبب می شود که افراد با سوادی که نسبت به قرآن بی توجه هستند، توجه بیشتری به وظایف خود کنند و این خود، امر به معروف عملی است، که دیگران را با رفتار، دعوت به چنگ زدن به دامان کتاب هدایت می کند.
د. حقایق و معارف قرآن دارای مراتب مختلفی است که باعث شده هیچ قشری از مواجهه با قرآن بی بهره نباشد و هر کس به نسبت فهم و درک خود از قرآن بهره مند گردد؛ بی سوادان یا کم سوادان هم به نوبه خود از فیض حضور در محضر کتاب آسمانی بهره مند می شوند. بله کسی که توانایی خواندن قرآن را ندارد نمی تواند به اندازه کسی از قرآن بهره ببرد که می تواند قران را تلاوت کند، و کسی که توانایی تدبر در آیات قران را ندارد و فقط می تواند بطور سطحی با قران مواجه شود، و نمی تواند بهره کسی را ببرد که آشنایی کامل به قواعد کلام عرب دارد و محکم و متشابه آن را درک می کند؛ خلاصه هر قشر به اندازه توانایی ها و سطح درک و قدرت تحلیل خود می تواند از قران بهره ببرد و بهری گیری کم مانع بهره گیری زیاد نیست و بهره گیری زیاد مانع بهره مندی کم نیست و همه این بهره ها هدایت محسوب می شوند و هدایت منحصر نیست در الفاظ بلکه در متن زندگی انسان جاریست و این خصوصیت قران که حتی بیسوادان از آن بی بهره نمی مانند خود اعجازی دیگر است.
ه. قرآن کلام خدا و کلمات آن ذکر کتبی اوست و نگاه کردن به آن باعث ارتباط با خدا و آرامش روح و روان است. خدا نور است کلامش هم نور است ونگاه به آن هم نورانیت و معنویت می آورد وبرای ورود نور به وجود انسان نگاه به آن هم کفایت می کند.
و. در روایات بسیاری ذکر شده که نگاه کردن به قرآن حتی بدون قرائت آن عبادت است و این خصیصه تنها برای قرآن نیست امور بسیاری داریم که تنها با نگاه کردن عبادت محسوب می شود مثل نگاه کردن به صورت عالم، خانه کعبه، امیر المومنین و نظر محبت آمیز به والدین و این حکم به این معنا نیست که استفاده از این امور منحصر است در نگاه کردن مثلا نگاه کردن به درخت و آب آرامش بخش است ولی این به معنای این نیست که درخت و آب خاصیت دیگری ندارد همچنین است قرآن که هم نگاه کردن به آن فیض می رساند و هم کتاب هدایت است و این دو فایده با هم منافات ندارند. امروزه در تحقیقات علمی بسیار برخورد داریم به اینکه نگاه کردن فلان چیز برای سلامتی مضر است یا مفید است؛ مثلا نگاه کردن به تلوزیون مضر است. نگاه کردن به رنگ آبی و آب آرامش بخش است و از قبیل این امور در علوم کم نیست چرا باید فکر کنیم این کار در مورد قرآن عوام فریبی است در حالی به نص صریح روایات تفاوت قرآن با سایر کلامها مانند تفاوت خدا با مخلوقاتش است . در روایات هم به وفور این معنا توصیه شده مانند :
مردم نماز می خواندند و ابوذر به امام علی (علیه السلام) نگاه می کرد از او سوال شد چرا این کار را انجام می دهی گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که می فرمود: نگاه کردن به علی ابن ابی طالب عبادت است نگاه کردن به والدین از روی رحمت و رافت عبادت است و نگاه کردن به مصحف عبادت است و نگاه کردن به کعبه عبادت است.[1]
پس با مراجعه به روایات معلوم می شود که این کار بنا به دستور ائمه طاهرین (علیهم السلام ) مستحب مؤکد بوده ودارای فواید بسیار زیادی است .
پی نوشت :
[1] محدث نورى، مستدرک الوسائل، ج 4،ص 268، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1408 ق.
برگرفته از سایت www. islamquest.net با تصحیح و اضافات
در قرآن ، درمان بزرگترین دردهاست : درد کفر و نفاق و تباهى و گمراهى .
نهج البلاغة : الخطبة 176 منتخب میزان الحکمة : 458
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
مَن أدامَ النَّظَرَ فِی المُصحَفِ ، مُتِّعَ بِبَصَرِهِ ما دامَ فِی الدُّنیا .
هر کس پیوسته به قرآن بنگرد ، تا زنده است ، از بهره بینایى برخوردار مىشود .
کنز العمّال ، جلد 1 ، صفحه 536 ، حدیث 2406 نقلاً عن أبی الشیخ عن ابن عبّاس دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 310
از احادیثى که در فضیلت نگاه به قرآن صراحت دارد ، روایتی است از حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) که فرمودند :
أَفْضَل عِبادَةِ اُمَّتی تِلاوَةُ القُرآنِ نَظَراً.
از روخواندن قرآن برترین عبادت امت من است.
کنز العمال، ج 1، ص 511، ح 2265 _ آداب المتعلمین ص 115
و نیز روایت اسحاق بن عمار که به امام صادق (علیه السلام )عرضه داشت:
جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَحـْفـَظُ الْقـُرْآنَ عـَلَى ظـَهـْرِ قـَلْبـِی فَأَقْرَؤُهُ عَلَى ظَهْرِ قَلْبِی أَفْضَلُ أَوْ أَنْظُرُ فِی الْمـُصـْحـَفِ قـَالَ فـَقـَالَ لِی بـَلِ اقـْرَأْهُ وَ انْظُرْ فِی الْمُصْحَفِ فَهُوَ أَفْضَلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّظَرَ فِی الْمُصْحَفِ عِبَادَةٌ.
جانم به قربانت، من قرآن را حفظ کرده ام آیا از حفظ بخوانم یا از روى آن ؟
امام (علیه السلام ) فرمودند:
از روى آن بخوان. زیرا که قرائت از روى قرآن ثواب بیشترى دارد. مگر نمى دانى که نگاه کردن به قرآن ، عبادت است.
(اصول کافى، ج 4، کتاب فضیلت قرآن . ص 418، حدیث 5)