اعمال شب و روز عید فطر

 

اعمال روز عید فطر:

اول: پس از نماز صبح و نماز عید، تکبیراتى که در شب عید پس از نماز فریضه میخواندى، بخوان. 

الله اکبر الله اکبر، لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الحمد لله على ما هدانا و له الشکر على ما اولانا " .

دوم: پس از نماز صبح دعایى را که سیّد روایت کرده: «اللّهم انى توجّهت الیک بمحمّد امامى» بخوان، و شیخ خواندن این دعا را پس از نماز عید ذکر کرده است.

سوم: کنار گذاشتن زکات فطر پیش از نماز عید، به شرحى که در کتاب‌هاى فقهى آمده است.

بدان که زکات فطر، واجب مؤکّد، و شرط قبولى روزه ماه رمضان و سبب حفظ انسان تا سال آینده است، و حق تعالى در این آیه شریفه: «قد افلح من تزکى و ذکر اسم ربه فصلّى» زکات را مقدّم بر نماز ذکر فرموده است.

چهارم: غسل. بهتر آن است اگر ممکن شود آن را در نهر انجام دهند، وقت آن پس از طلوع فجر است تا زمان بجا آوردن نماز عید، چنان که شیخ فرموده و در روایتى آمده که غسل را در زیر سقف پوشیده بجا آور، و، چون خواستى غسل کنى بگو:

اللَّهُمَّ إِیمَاناً بِکَ وَ تَصْدِیقاً بِکِتَابِکَ وَ اتِّبَاعَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ

خدایا تنها براى ایمان به تو، و تصدیق به کتاب تو، و پیروى از روش پیامبر تو محمّد درود خدا بر او و خاندانش باد

آنگاه «بسم اللّه» بگو و غسل را بجاى آور، و هنگامی‌که از غسل فارغ شدى بگو:

اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ کَفَّارَةً لِذُنُوبِی وَ طَهِّرْ دِینِی اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّی الدَّنَسَ

خداى این غسل را کفاره گناهانم قرار ده، و دینم را پاک کن، خدایا هر آلودگى را از من برطرف فرما.

پنجم: پوشیدن جامه نیکو، و بکار بردن بوى خوش، رفتن به صحرا براى بجا آوردن نماز عید در زیر آسمان در غیر شهر، خوردن مقدار کمى از تربت سیّدالشهدا علیهالسّلام که از هر دردى شفاست مستحبّ است.

ششم: چون براى رفتن به نماز عید آماده شدى، بیرون نرو مگر پس از طلوع آفتاب، و بخوان دعاهایى را که سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» نقل کرده از جمله ابوحمزه ثمالى از امام باقر علیهالسّلام روایت کرده که هنگامی‌که براى نماز عید فطر و قربان و جمعه آماده بیرون رفتن شدى، این دعا را بخوان:

اللَّهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ فِی هَذَا الْیَوْمِ أَوْ تَعَبَّأَ أَوْ أَعَدَّ وَ اسْتَعَدَّ لِوِفَادَةٍ إِلَى مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ نَوَافِلِهِ وَ فَوَاضِلِهِ وَ عَطَایَاهُ فَإِنَّ إِلَیْکَ یَا سَیِّدِی تَهْیِئَتِی وَ تَعْبِئَتِی وَ إِعْدَادِی وَ اسْتِعْدَادِی رَجَاءَ رِفْدِکَ وَ جَوَائِزِکَ وَ نَوَافِلِکَ وَ فَوَاضِلِکَ وَ فَضَائِلِکَ وَ عَطَایَاکَ وَ قَدْ غَدَوْتُ إِلَى عِیدٍ مِنْ أَعْیَادِ أُمَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَلَى آلِهِ وَ لَمْ أَفِدْ إِلَیْکَ الْیَوْمَ بِعَمَلٍ صَالِحٍ أَثِقُ بِهِ قَدَّمْتُهُ وَ لا تَوَجَّهْتُ بِمَخْلُوقٍ أَمَّلْتُهُ وَ لَکِنْ أَتَیْتُکَ خَاضِعاً مُقِرّا بِذُنُوبِی وَ إِسَاءَتِی إِلَى نَفْسِی فَیَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ اغْفِرْ لِیَ الْعَظِیمَ مِنْ ذُنُوبِی فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ إِلا أَنْتَ یَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ

خدایا هرکس در این روز آماده شد یا نیت کرد، یا مهیّا و مستعد شد، براى ورود به درگاه یکى از بندگانت به امید جایزه‌ها و صله‌ها و بهره‌ها و عطاها، ولى اى آقاى من آماده شدن و قصد کردن و مهیا و مستعد شدن من تنها به جانب توست به امید جایزه‌ها و صله‌ها و بهره‌ها و عطاهایت، اینک صبح کردم در عیدى از اعیاد امت پیامبرت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش)، درحالیکه به عمل صالحى که به آن اطمینان کنم، و آن را پیش آورده باشم بر تو وارد نشدم، و به مخلوقى که آرزومندش باشم رو نکردم، بلکه در حال فروتنى تنها به جانب تو آمده‌ام به گناه و بدى نسبت به خویش اعتراف دارم، پس اى بزرگ، اى بزرگ، اى بزرگ، گناهان بزرگم را بیامرز، که گناهان بزرگ را جز تو نیامرزد، اى که معبودى جز تو نیست،‌ای مهربان‌ترین مهربانان.

هفتم: خواندن نماز عید، آن دو رکعت است: در رکعت اول سوره‌هاى «حمد» و «أعلى» و پس از سوره «حمد» و «أعلى» پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیرى دست به قنوت بردارد، و بگوید:

اللَّهُمَّ [أَنْتَ أَهْلُ]أَهْلَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلَ التَّقْوَى وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهِ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ مَزِیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ فِیهِ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ الْمُخْلِصُونَ

خداى اى اهل بزرگى و عظمت، و اى اهل جود و سلطنت، و اهل گذشت و رحمت، و اهل تقوا و مغفرت، از تو درخواست می‌کنم به حق این روز که براى مسلمانان عید قرار دادى، و برای محمّد صلّى اللّه علیه و آله ذخیره و فزونى در شرف، که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و مرا در هر خیری که محمّد و خاندان محمّد را وارد کردی وارد کنى، و از هر شرّى که محمّد و خاندان محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) را بیرون آوردى مرا بیرون آورى، خدایا از تو درخواست میکنم، بهترین چیزى که بندگان شایسته ات درخواست کردند، و به تو پناه میآورم از آنچه بندگان شایسته ات به تو پناه بردند.

پس تکبیر ششم بگوید و به رکوع رود، و پس از رکوع و سجود براى رکعت دوم قیام کند، و پس از سوره «حمد» سوره «شمس» را بخواند، سپس چهار تکبیر بگوید، و پس از هر تکبیرى دست به قنوت بردارد، و همان دعا را بخواند، چون فارغ شد پنجمین تکبیر را گفته و به رکوع رود، و نماز را به پایان برساند، و پس از سلام تسبیح حضرت زهرا علی‌ها السلام را بجا آورد.

پس از نماز عید دعاهاى بسیارى وارد شده که شاید بهترین آن‌ها دعاى چهل وششم صحیفه کامله سجادیه باشد. مستحب است نماز عید زیر آسمان و روى زمین بدون فرش واقع شود، و از جایگاه نماز، از غیر آن راهى که به نماز آمده بود بازگردد، و براى قبول شدن اعمال براى برادران دینى خود دعا کند.

هشتم: زیارت امام حسین علیه السلام

نهم: دعاى «ندبه» را بخواند. سیّد ابن طاووس فرموده که، چون از دعا فارغ شود، به سجده رود و بگوید:

أَعُوذُ بِکَ مِنْ نَارٍ حَرُّهَا لا یُطْفَى وَ جَدِیدُهَا لا یَبْلَى وَ عَطْشَانُهَا لا یَرْوَى

به تو پناه مى‌آوردم از آتشى که حرارتش خاموش نمى‌شود، و تازه‌اش کهنه و تشنه‌اش سیراب نمى‌شود.

إِلَهِی لا تُقَلِّبْ وَجْهِی فِی النَّارِ بَعْدَ سُجُودِی وَ تَعْفِیرِی لَکَ بِغَیْرِ مَنٍّ مِنِّی عَلَیْکَ بَلْ لَکَ الْمَنُّ عَلَیَّ

پس گونه راست را بر زمین گذارد و بگوید: خدایا رخسارم را پس از سجده، و به خاک مالیدن آن براى تو در آتش زیرورو مکن، که من در این کار بر تو منّت ندارم، بلکه تنها تو را بر من منّت است.

سپس گونه چپ را بر زمین گذارد و بگوید:

أَرْحَمْ مَنْ أَسَاءَ وَ اقْتَرَفَ وَ اسْتَکَانَ وَ اعْتَرَفَ

رحم کن بر کسیکه بد کرده، و مرتکب گناه شده و بیچاره گشته و اعتراف کرده است.

آنگاه به حال سجده برگردد و بگوید:

إِنْ کُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَأَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ یَا کَرِیمُ

اگر من بنده بدى بودم، تو پروردگار خوبى هستى، گناه از بنده ات بزرگ شده، شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد اى کریم

پس صد مرتبه بگوید: الْعَفْوَ