عالم محضر خداست حتی برای ...
یونس : 61 «وَ ما تَکُونُ فی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفیضُونَ فیهِ وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرَ إِلاَّ فی کِتابٍ مُبینٍ»
[اى پیامبر!] در هیچ حالت و کارى نمىباشى، و هیچ بخشى از قرآن را که از سوى خداست، تلاوت نمىکنى، و [شما اى مردم!] هیچ کارى انجام نمىدهید، مگر آنکه وقتى سرگرم به آن کار هستید، گواه و شاهد شماییم. و به اندازه وزن ذرهاى در زمین و آسمان از پروردگارت پوشیده نیست و نه کوچکتر از آن ذره و نه بزرگتر از آن نیست، مگر آنکه در کتابى روشن ثبت است.
ترجمه تفسیر المیزان ج10 128
در آیه مورد بحث با اینکه جمله" وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ" تمامى اعمال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را شامل بود، مع ذلک تنها بر یکى از اعمال آن جناب انگشت گذاشته شده و آن مساله" تلاوت قرآن" است، و این به منظور اشاره به اهمیت این عمل و عنایت بیشتر به آن است.
در این آیه دو نکته به چشم مىخورد، اول اینکه در موعظه به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و به امّتش تشدید شده، و دوم اینکه آنچه از قرآن که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) براى مردم مىخوانده به وحى الهى بوده و کلام خداى تعالى نه دستخوش تغییر مىشود و نه باطل در آن راه مىیابد، نه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در گرفتن آن وحى دچار اشتباه مىشود و نه در تلاوت آن براى مردم، و بنا بر این مضمون آیه شریفه نزدیک به مضمون آیه زیر است که مىفرماید:" عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلى غَیْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً لِیَعْلَمَ أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسالاتِ رَبِّهِمْ". و چون عمل زشتى مرتکب مىشوند (در پاسخ کسى که مىپرسد: چرا چنین مىکنید؟) مىگویند: پدران خود را بر این رسم یافتیم، و خدا هم همین طور دستورمان داده." سوره اعراف، آیه 28
[سلطنت و احاطه تام الهى بر اعمال بشر، شهادت و علمى است کامل و فراگیرنده همه اعمال از همه خلائق حتFى پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله)]
و به هر حال، تحول مذکور در خطاب آیه براى این است که اشاره کند به اینکه سلطنت و احاطه تام الهى که بر اعمال واقع مىشود، شهادت و علمى است به کاملترین وجهش، و شهادت و علمى است بر کل اعمال و بر همه جهات اعمال، و احدى از خلائق از آن مستثناء نیست، نه هیچ پیامبرى، نه هیچ مؤمنى و نه هیچ مشرکى، شهادت و علمى است که هیچ عملى از اعمال نیز از آن مستثناء نیست، پس مبادا کسى توهم کند که از اعمال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) چیزى بر خداى تعالى پوشیده مىماند و در روز قیامت به حساب اعمال آن جناب رسیدگى نمىشود، نه، شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هم باید همین اعتقاد را در باره پروردگارش داشته و مراقب اعمال خود باشد.
