چرا دعا مستجاب نمی شود؟
بسم الله الرحمان الرحیم
امروز در ادامه بحث پاسخ به شبهات به یک مطلب مهم می پردازم و آن اینکه در قرآن کریم آیات متعددی دعوت خدا به دعا و درخواست بندگان از خدای متعال را مطرح فرموده و از طرفی وعده استجابت آن دعا و درخواست هم از طرف خدا داده شده مانند این آیه : غافر : 60 «وَ قالَ رَبُّکُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم
حال این سوال مطرح می شود که اگر خدا راه دعا را باز کرده و وعده استجابت هم داده و در وعده خدا هم هیچ تخلفی نیست پس چرا گاهی دعاهای ما مستجاب نمی شود؟
پاسخ
در احادیث نورانی حضرات معصومین علیهم السلام در باره علت عدم استجابت دعا نکات زیادی بیان شده که به بعضی اشاره میکنیم:
1.امام سجاد علیه السلام در بخشی از یک روایت که در بیان اقسام گناه و آثار آنهاست میفرماید:
وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ سُوءُ النِّیَّةِ وَ خُبْثُ السَّرِیرَةِ وَ النِّفَاقُ مَعَ الْإِخْوَانِ وَ تَرْکُ التَّصْدِیقِ بِالْإِجَابَةِ وَ تَأْخِیرُ الصَّلَوَاتِ الْمَفْرُوضَاتِ حَتَّى تَذْهَبَ أَوْقَاتُهَا وَ تَرْکُ التَّقَرُّبِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبِرِّ وَ الصَّدَقَةِ وَ اسْتِعْمَالُ الْبَذَاءِ وَ الْفُحْشِ فِی الْقَوْلِ.
و گناهانى که دعا را باز مى گرداند (موجب عدم استجابت دعاست) : نیّت بد داشتن (در هر کاری نیت غیر رضایت خدا باشد)، و پلیدى باطن (موفقیت دیگران برایش سخت است و بد خواه دیگران است)، و دوروئى با برادران دینى (جلوی رویشان بگونه ای و پشت سر آنها بگونه ای دیگر است)، و ترک تصدیق به اجابت دعا (یعنی به اجابت دعا یقین نداشته باشد و در آن شک کند) و تأخیر نمازهاى واجب تا وقت بگذرد، و ترک تقرّب جستن بخدا به وسیله نیکى و خیرات (عمل خیری نداشته باشد)، و بد دهنى و گفتن سخن زشت (فحش دادن)، هستند.(معانی الخبار/ ص / 269)
جعفر بن ابراهیم از ابى عبد الله (علیه السلام) روایت کرده است فرمود: چهار نفر دعایشان مستجاب نمىشود:
1. شخصى که در خانه خود نشسته و دست روى دست گذاشته و براى تامین هزینه زندگى هیچ گونه فعالیت ندارد و میگوید خدایا روزى مرا برسان خداوند در جواب او میگوید: بنده من مگر نه این است که من راه حرکت و کوشش را براى تو باز کرده ام.
2.مردى که زنى بدکار دارد و نفرینش مى کند
به او گفته مى شود: مگر اختیارش را به دست تو ندادیم (اگر مىخواهى طلاقش بده)
3.و
مردى که مالى داشت و آن را تباه کرد مىگوید: خدایا روزیم ده! مىگوید: آیا من به میانه
روى و درستى در خرج نمودن دستور ندادم. سپس فرمود: فرقان : 66 «وَ الَّذِینَ إِذا أَنْفَقُوا
لَمْ یُسْرِفُوا وَ لَمْ یَقْتُرُوا وَ کانَ بَیْنَ ذلِکَ قَواماً» آنهایى که انفاق کنند اسراف نمى کنند و سخت نگیرند
و بین این دو میانه روى مى کنند.
4.و مردى که مال داشت و به دیگرى قرض داد و شهود نگرفت و آن مرد انکار کرد به او مى گویند: مگر تو را امر به شهود نکردم. (لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه ؛ ج6 ؛ ص126)
و در روایت ولید بن صبیح آمده است: مردى که بر همسایه اش نفرین مى کند و خداى تعالى راه عوض کردن خانه را با فروش آن و دور شدن از همسایه را به او داده است.
و یونس بن عمار روایت کرد و گفت: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که مى فرمود: بنده دستانش را باز مى کند و خداى تعالى را مى خواند و از فضلش مالى را مى خواهد خدا به او مى دهد و فرمود: سپس این بنده آن مال را در راه بیهوده صرف مى کند و آنگاه بر مى گردد و دوباره خدا را مى خواند خداى تعالى مى فرماید: مگر به تو ندادم.
دعاى کسى که با دلى سخت و مشغول به غیر خدا دعا مى کند قبول نمى شود.
سلیمان بن عمرو روایت کرد که شنیدم از امام صادق (علیه السلام)، مى فرمود: خداى تعالى مى فرماید:
دعاى کسى را که دلش به غیر من مشغول باشد اجابت نمى کنم. وقتى دعا کنى قلبت را به طرف خداى متوجه کن سپس یقین به اجابت نما.
و سیف بن عمیره از مردى از امام صادق علیه السلام نقل کرد که آن حضرت فرمود: خداى عز و جل دعاى کسى را که دلى سخت دارد اجابت نمى کند و هر کس بر دعا پیشى نگیرد به هنگام نزول بلا دعاى وى شنیده نمى شود و هر کس در دعا پیشى بگیرد خداى تعالى دعاى او را به هنگام نزول بلا اجابت کند و به او گفته مى شود، این صدا آشناست و از آسمان محجوب نمىشود و هر کس بر دعا پیشى نگیرد خداى تعالى به هنگام نزول بلا او را اجابت نمى کند و ملائکه مىگویند این صدا را نمى شناسیم.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: مثل کسى که بدون عمل (عبادت و کارهای خیر) دعا مى کند مثل انسانى است که بدون چلّه ی کمان تیر مى اندازد.
و از امام صادق علیه السلام آمده: مردى از بنى اسرائیل براى این که خدا به او پسرى دهد سه سال دعا مى کرد وقتى دید خداى تعالى او را اجابت نمى کند عرضه داشت: خدایا آیا من از تو دورم که سخن مرا نمى شنوى یا این که من به تو نزدیکم و تو مى شنوى ولى اجابت نمى کنى؟ کسى در خوابش آمد و به او گفت: تو از سه سال تاکنون خداى را با زبانى فحّاش و دلى گناهکار و قلبى سرکش و نیّتى آلوده مى خوانى از فحشت دست بردار و دل خویش را پاک نما و نیت خویش را درست کن (آنگاه دعا کن) مرد یک سال چنان کرد خداى تعالى به او پسرى داد.
این حدیث در استجابت دعا چهار شرط قرار داد:
اول: دورى از فحش.
دوم: نبودن دل سختى
سوم: حسن نیت و منظور از حسن نیت در اینجا
گمان نیکو به پروردگار است.
چهارم توبه از معصیت که فرمود: از فحش دورى کن و براى خدا دلت را پاک نما.
در حدیث قدسى آمده است: از تو دعا و از من اجابت است. هیچ دعایى از من محجوب نمى شود جز دعاى حرامخور که محجوب مى گردد. و از پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس دوست دارد که دعایش مستجاب شود خوراک و کسبش را پاکیزه کند.
على بن اسباط از امام صادق علیه السلام روایت کرد که فرمود: هر کس دوست دارد که دعایش مستجاب شود کسب و درآمد خویش را پاکیزه گرداند.و فرمود: ترک یک لقمه حرام به نزد من بهتر از هزار رکعت نماز مستحبى است. اجتناب از یک دانگ حرام در نزد خدا معادل هفتاد حج مقبول است. (آداب راز ونیاز به درگاه بى نیاز (ترجمه عدة الداعی) ؛ ج1 ؛ ص122)
به امید اجابت دعای همه شما عزیزان
التماس دعا
